Hiến chương Liên hợp quốc quy định bộ máy tổ chức của Liên hợp quốc bao gồm bao nhiều cơ quan?

1. Các cơ quan của bộ máy nhân quyền LHQ là gì?

Bộ máy nhân quyền của Liên hợp quốc là khái niệm chỉ hệ thống các cơ quan của Liên hợp quốc tham gia bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền trên thế giới, bao gồm 6 cơ quan chính của Liên hợp quốc. Hội đồng, Hội đồng Kinh tế và Xã hội (ECOSOC), Hội đồng Ủy thác và Tòa án Công lý Quốc gia Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) và Ban thư ký. Các cơ quan này được trợ giúp bởi một hệ thống các cơ quan chuyên trách về nhân quyền của LHQ đứng đầu là Hội đồng Nhân quyền LHQ (trước đây là Ủy ban Nhân quyền của LHQ) và Văn phòng cấp cao của LHQ.

Ngoài ra, bộ máy này còn có sự tham gia của các cơ quan chuyên trách và các tổ chức của Liên hợp quốc như ILO, UNESCO, UNDP, UNICEF, UNIFEM, WHO… và một hệ thống các ủy ban điều ước đã được thành lập để giám sát việc thực hiện một số điều ước quốc tế quan trọng về nhân quyền.

Bạn đang xem: Hiến chương Liên hợp quốc quy định bộ máy tổ chức của Liên hợp quốc bao gồm bao nhiều cơ quan?

Mỗi cơ quan, tổ chức trong bộ máy nhân quyền của Liên hợp quốc có chức năng, nhiệm vụ khác nhau và đóng vai trò khác nhau trong việc đạt được mục tiêu của tổ chức đó là bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền trên thế giới.

2. Cơ chế dựa trên Hiến chương và cơ chế dựa trên Công ước là gì?

Sự khác biệt giữa hai cơ chế này là gì? Cơ chế dựa trên Hiến chương là khái niệm chỉ cơ cấu tổ chức và quy trình hoạt động của các cơ quan chính của Liên hợp quốc (được thành lập theo Hiến chương Liên hợp quốc năm 1945) trong vấn đề bảo vệ, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Như đã đề cập ở trên, do việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người được xác định là một trong những mục đích cơ bản của Liên hợp quốc nên sáu cơ quan chính của tổ chức này chịu trách nhiệm bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Một số cơ quan chủ chốt đang thiết lập hệ thống cơ quan hỗ trợ nhân quyền và xây dựng quy chế huy động sự tham gia, hỗ trợ của các tổ chức phi chính phủ (quốc tế, khu vực và quốc gia) trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.

Cơ chế hiệp ước là khái niệm chỉ cơ cấu tổ chức và quy trình hoạt động của các ủy ban giám sát việc thực hiện một số công ước quốc tế về quyền con người (thường được gọi là cơ quan hiệp ước hoặc hiệp ước), được thành lập theo quy định của chính các công ước (ngoại trừ ủy ban về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa được tạo ra bởi một nghị quyết của ECOSOC) .

Nếu các cơ quan của cơ chế Hiến chương có nhiều chức năng khác nhau, bao gồm nghiên cứu, xây dựng dự thảo văn bản, đánh giá, theo dõi, giám sát và điều hành các chương trình và hoạt động. hệ thống ủy ban hội nghị có chức năng hạn chế hơn. Các ủy ban này được thành lập chỉ để giám sát và thúc đẩy việc thực hiện một số điều ước quốc tế về nhân quyền, thông qua việc tiếp nhận và xem xét các báo cáo quốc gia và đưa ra các khuyến nghị cho các Quốc gia về việc thực hiện các công ước này (một số ủy ban cũng có quyền nhận, xem xét và giải quyết các khiếu nại của các cá nhân và các nhóm vi phạm các quyền được quy định trong Công ước).

3. Đại hội đồng LHQ có vai trò gì trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người?

Đại hội đồng (sau đây viết tắt là Đại hội đồng) là cơ quan đại diện chính của Liên hợp quốc, bao gồm tất cả các quốc gia thành viên (Điều 9 của Hiến chương). Trách nhiệm của Đại hội đồng về các vấn đề liên quan đến quyền con người được đề cập tại Điều 13 của Hiến chương, theo đó Đại hội đồng có trách nhiệm tổ chức nghiên cứu và thông qua các khuyến nghị nhằm: “…(b)… thúc đẩy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, y tế và việc thực hiện các quyền và tự do cơ bản của con người, không phân biệt chủng tộc, ngôn ngữ hay tôn giáo”. hoặc trong phạm vi quyền hạn và chức năng của bất kỳ cơ quan nào được quy định trong Hiến chương tại Điều 12 (khi Hội đồng Bảo an thực hiện chức năng duy trì hòa bình và an ninh quốc tế).

Đại hội đồng cổ đông họp định kỳ hàng năm và bất thường nếu tình hình yêu cầu. Các vấn đề nhân quyền trong chương trình nghị sự của ĐHCĐ có thể đến từ các nguồn sau:

Xem thêm : Năm tài chính (Fiscal Year – FY) là gì? Cách tính năm tài chính trên thế giới

Quyết định của Đại hội đồng cổ đông tại các cuộc họp trước để xem xét các vấn đề cụ thể;

Theo báo cáo của ECOSOC;

Kiến nghị của Tổng thư ký;

Khuyến nghị từ các cơ quan chính của Liên hợp quốc;

Khuyến nghị của các cơ quan chuyên môn của Liên hợp quốc;

Khuyến nghị từ các quốc gia thành viên. Tùy theo tính chất và nội dung, Đại hội đồng có thể xem xét trực tiếp hoặc chuyển giao cho các ủy ban để hỗ trợ xem xét các nội dung nhân quyền được đề xuất đưa vào chương trình nghị sự.

4. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đóng vai trò gì trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người?

Hội đồng Bảo an (sau đây gọi tắt là HĐBA) gồm 15 thành viên, trong đó có 5 thành viên thường trực (Điều 23 của Hiến chương). Theo Hiến chương Liên hợp quốc, chức năng chính của Hội đồng Bảo an là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế (Điều 24) và xem xét, giải quyết các tranh chấp hoặc tình huống có thể ảnh hưởng đến việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế (Điều 34, 35 ) . Các quyết định của Hội đồng Bảo an có giá trị ràng buộc đối với tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc.

Trong lĩnh vực quyền con người, Hội đồng Bảo an có thẩm quyền xem xét các hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền con người đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế theo quy định tại Điều 39 của Hiến chương và có thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế nếu cần thiết. Hội đồng Bảo an đã thành lập một số tòa án hình sự quốc tế lâm thời để xét xử những vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế mà trên thực tế là những vi phạm nghiêm trọng nhân quyền trong bối cảnh xung đột vũ trang. Hiện tại, theo Quy chế Rome, Hội đồng Bảo an có thể chuyển các trường hợp như vậy lên Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) nếu thấy phù hợp.

Xem thêm : Giải đáp thắc mắc: 1 miếng phomai bò cười bao nhiêu gam

Về nguyên tắc, Hội đồng Bảo an là cơ quan duy nhất trong số các cơ quan chính của Liên hợp quốc có quyền áp dụng các biện pháp cưỡng chế trong trường hợp vi phạm nhân quyền, trên cơ sở các quy định tại Chương VII của Hiến chương. Theo Hiến chương, mặc dù biện pháp cưỡng chế chỉ được áp dụng với một số nguy cơ uy hiếp hòa bình, gây rối trật tự hoặc có hành vi xâm lược (Điều 39), nhưng trong một số trường hợp nhất định, quy định này cũng được áp dụng khi: “… vi phạm quyền con người dẫn đến tình trạng đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế hoặc dẫn đến hành động xâm lược”. Các biện pháp cưỡng chế có thể là: “,.. phá bỏ toàn bộ hoặc một phần các phương tiện kinh tế, đường sắt, hàng hải, hàng không, bưu chính, điện tín, điện tín và các phương tiện khác của quan hệ giao tiếp. , bao gồm cả việc cắt đứt quan hệ ngoại giao” (điều 41), hoặc quan hệ quân sự (điều 42). Ngoài ra, ở một góc độ khác, quy định tại các điều 34 và 35 của Hiến chương cho phép Hội đồng Bảo an làm trọng tài trong các tranh chấp giữa các quốc gia trong các lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả vấn đề nhân quyền. Ngoài các biện pháp cưỡng chế, Hội đồng Bảo an có thể thông qua các nghị quyết lên án các hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng trên thế giới. Chỉ tính riêng từ năm 1977 đến năm 1991, cơ quan này đã thông qua 10 nghị quyết phê phán và lên án các hành vi vi phạm nhân quyền ở một số vùng. Gần đây hơn, vào ngày 6 tháng 7 năm 2012, Hội đồng Bảo an đã thông qua nghị quyết lên án các vi phạm nhân quyền ở Syria.

Nói tóm lại, việc bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền, trong khi không chính thức là một phần của chức năng chính của Hội đồng Bảo an, trên thực tế có một vai trò đặc biệt trong bộ máy nhân quyền của Liên hợp quốc nam. , thể hiện ở việc xử lý các hành vi vi phạm quyền con người, tính đặc biệt thể hiện ở chỗ, khi việc xử lý các hành vi vi phạm quyền con người liên quan đến chức năng duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thì chúng sẽ có tác dụng cưỡng chế, thuộc quyền độc quyền. của Hội đồng Bảo an. Do đó, khi nói đến bộ máy nhân quyền của LHQ, một số tài liệu thậm chí còn xếp Hội đồng Bảo an trên cả Đại hội đồng. 5. Hội đồng Kinh tế và Xã hội của Liên hợp quốc đóng vai trò gì trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người? Hội đồng Kinh tế và Xã hội của Liên hợp quốc (gọi tắt là ECOSOC) gồm 54 quốc gia thành viên, do Đại hội đồng bầu ra (Điều 61 của Hiến chương). Các chức năng cơ bản của ECOSOC (Điều 62 của Điều lệ) bao gồm:

(a)… tiến hành các nghiên cứu và báo cáo về các vấn đề quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội và văn hóa và đưa ra các khuyến nghị về các vấn đề này trước Đại hội đồng, các Quốc gia thành viên của Liên hợp quốc và các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền;

(b)… đưa ra các khuyến nghị để thúc đẩy sự tôn trọng nhân quyền và các quyền tự do cơ bản;

(c)…chuẩn bị dự thảo các điều ước quốc tế về các vấn đề thuộc thẩm quyền của mình để trình Đại hội đồng”;

(d) … triệu tập các hội nghị quốc tế về những vấn đề thuộc thẩm quyền của mình, theo thủ tục do Liên hợp quốc quy định”.

ECOSOC đóng vai trò rất quan trọng trong bộ máy nhân quyền của Liên hợp quốc. Trong xây dựng bộ máy, cơ quan này đã thành lập Ủy ban Nhân quyền (sau đây viết tắt là CHR), Ủy ban Địa vị Phụ nữ, Ủy ban Phòng chống Tội phạm và Tư pháp Hình sự. Đây là những cơ quan chuyên trách đã đóng vai trò “động cơ” trong bộ máy nhân quyền của Liên hợp quốc. Các cơ quan này có nhiều chức năng khác nhau, từ nghiên cứu vấn đề; đề xuất xây dựng bộ máy, chương trình và hoạt động, soạn thảo các văn bản giám sát việc thực hiện các văn kiện quốc tế về quyền con người.

ECOSOC còn có một chức năng quan trọng được ghi trong Điều 60 của Hiến chương, đó là điều hành bộ máy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế và xã hội, một trong những mục tiêu là thúc đẩy hợp tác quốc tế, tôn trọng tính phổ quát và tuân thủ các quyền cơ bản. và các quyền tự do của mọi người (điểm c, điều 55 của Hiến chương). Cơ chế này bao gồm nhiều cơ quan, tổ chức liên chính phủ thuộc hệ thống Liên hợp quốc như Văn phòng Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR), Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Liên hợp quốc (UNICEF), Lao động quốc tế Liên hợp quốc Food và Tổ chức Nông nghiệp (FAO), Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)… Mặc dù Ủy ban Nhân quyền đã được thay thế bằng Hội đồng Nhân quyền – một cơ quan không còn trực thuộc và có vị thế là một trong những cơ quan chính của Liên hợp quốc – nhưng ECOSOC vẫn đóng một vai trò quan trọng trong cơ chế này. Trong việc xây dựng các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế, ECOSOC là cơ quan chính tổ chức nghiên cứu và soạn thảo các văn kiện quốc tế về nhân quyền (thông qua các cơ quan hỗ trợ) để đệ trình lên Hội đồng Quốc gia của Liên hợp quốc. Ngoài ra, cơ quan này còn có quyền thông qua các nghị quyết về quyền con người liên quan đến chức năng, thẩm quyền của mình. Trong hoạt động giám sát của mình, ECOSOC đã thiết lập và lãnh đạo việc thực hiện các thủ tục giám sát nhân quyền quan trọng theo các nghị quyết 728 F (XXVIII), 227 (X), 474A (XV), 607 (XXI), 1235 (XLII) và 1503 ( XLCIII) (các thủ tục này hiện đã được sửa đổi hoặc chuyển sang các chức năng của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc). Ngoài ra, ECOSOC cũng là cơ quan thành lập Ủy ban về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa – một trong những ủy ban của công ước – chịu trách nhiệm giám sát việc thực hiện ICESCR.

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp