Tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ

Điệp ngữ là gì?

Theo sách Ngữ văn 7, điệp ngữ là biện pháp tu từ chỉ việc lặp đi, lặp lại một từ hoặc cụm từ nhiều lần trong một câu nói, đoạn văn, đoạn thơ. Mục đích là để gây sự chú ý, liệt kê, nhấn mạnh, khẳng định… một vấn đề nào đó.

Điệp ngữ có thể lặp lại nguyên văn một câu, một đoạn hoặc vài từ bất kỳ.

Bạn đang xem: Tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ

Ví dụ: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”.

“Học, học nữa, học mãi”

Tác dụng của điệp ngữ là gì?

• Tạo ra sự nhấn mạnh

Ví dụ:

“Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

Ve kêu, rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình, thủy chung”.

Trong đoạn thơ trên, từ “nhớ ” được lặp lại đến 3 lần để nhấn mạnh nỗi nhớ nhung khôn nguôi của tác giả với những con người và kỷ niệm xưa cũ.

• Tạo sự liệt kê

Ví dụ:

“Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?

Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng.

Xem thêm : CÁCH VIẾT LẠI CÂU ĐIỀU KIỆN LOẠI 1, 2, 3 & BÀI TẬP

Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,

Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?

– Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”

(Nhớ rừng – Thế Lữ)

Trong đoạn thơ trên, hai từ “đâu” và “ta” được lặp lại đến 4 lần tại đầu mỗi cặp câu tạo thành kết cấu “nào – ta”. Việc sử dụng điệp ngữ có tác dụng liệt kê những kỷ niệm, chiến tích anh hùng của một thời oanh liệt đã qua của vị chúa sơn lâm này. Qua đó, tác giả nhấn mạnh nỗi niềm hoài cổ về một thời dĩ vãng xa xưa, thời vàng son nay đã không còn của chúa tể rừng xanh.

• Tạo sự khẳng định

Ví dụ:

“Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phía Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập”.

(Tuyên ngôn độc lập – Hồ Chí Minh)

Cụm từ “Dân tộc đó phải” được lặp lại 2 lần mang ý nghĩa khẳng định, đây là điều chắc chắn, tất yếu “phải được độc lập” dành cho một dân tộc kiên cường và bất khuất.

Các dạng điệp ngữ phổ biến

Có 3 dạng điệp ngữ chính là: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp và điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).

• Điệp ngữ cách quãng

Đây là hình thức lặp lại một từ, cụm từ, trong đó, các từ và cụm từ này thường cách quãng, không có sự liên tiếp.

Ví dụ:

“Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim, hót quanh lăng Bác

Muốn làm đóa hoa, tỏa hương đâu đây

Muốn làm cây tre, trung hiếu chốn này”.

(Viếng lăng Bác – Viễn Phương)

• Điệp ngữ nối tiếp

Đây là hình thức lặp lại một từ, cụm từ có sự nối tiếp với nhau.

Ví dụ:

“Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu

Xem thêm : Hoán dụ là gì? Cách nhận biết và các ví dụ về hoán dụ

Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn.

Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm

Sách giấy mở tung, trắng cả rừng chiều”.

(Gửi em, cô thanh niên xung phong – Phạm Tiến Duật)

• Điệp từ chuyển tiếp (điệp từ vòng)

Đây là hình thức lặp lại một từ, cụm từ nằm ở cuối câu trên, chuyển xuống đầu câu dưới tiếp theo để giúp câu văn, câu thơ liền mạch với nhau về ngữ nghĩa. Hình thức điệp này thường được dùng trong các thể thơ lục bát, thất ngôn lục bát, thất ngôn tứ tuyệt…

Ví dụ:

“Khói Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng.

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.

Ngàn dâu xanh ngắt một màu,

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?

(Chinh phụ ngâm khúc – Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm)

Trong đoạn thơ trên, hai từ “thấy” và “ngàn dâu” được lặp lại ở đầu câu sau để tạo sự chuyển tiếp, gợi lên cảm giác trùng trùng điệp điệp về màu xanh của ngàn dâu. Đây còn là ẩn dụ về nỗi nhớ chồng trải dài đến vô tận của người chinh phụ.

Phân biệt giữa điệp ngữ và phép lặp

Điệp ngữ là một thành phần của lặp từ, tuy nhiên, điệp ngữ tạo ra một hiệu ứng biểu cảm mạnh hơn về âm thanh và hình ảnh, gợi lên trong người đọc cảm giác về tượng hình và tượng thanh cao. Trong khi đó, lặp từ đơn giản chỉ là việc lặp lại các ngữ âm, có tác dụng kết nối câu, đoạn văn, ít mang tính nghệ thuật.

Lưu ý khi sử dụng điệp ngữ

Điệp ngữ là biện pháp tu từ được sử dụng phổ biến trong văn chương giúp khắc họa rõ nét hình ảnh và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm vào tác phẩm.

Khi áp dụng phép điệp ngữ, các bạn cần phải xác định được mục đích sử dụng, tránh việc lạm dụng quá mức sẽ khiến bài văn rườm rà, tối nghĩa và người đọc cảm thấy ngán ngẩm.

Ví dụ:

“Nhà em có mái ngói đỏ tươi. Nhà em có hàng râm bụt trước nhà. Nhà em có khoảng sân xanh xanh trồng đầy rau củ. Nhà em có tiếng chim hót véo von suốt ngày. Nhà em luôn rộn rã tiếng cười. Em rất yêu nhà em!”

Trong ví dụ trên, cụm từ “nhà em” được lặp đi lặp lại nhiều lần khiến đoạn văn trở nên lộn xộn, dài dòng, không tạo được điểm nhấn cũng như không mang lại cảm xúc cho người đọc.

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp