Phép liệt kê là gì? Dấu hiệu nhận biết phép liệt kê

Có nhiều biện pháp tu từ trong ngữ pháp tiếng Việt, chẳng hạn như so sánh, ẩn dụ và rút gọn câu… Một trong những biện pháp tu từ phổ biến nhất trong thơ ca là phép liệt kê. Hôm nay chúng ta cùng xem lại phép liệt kê là gì và cách sử dụng chúng trong bài viết này nhé.

Bạn đang xem: Phép liệt kê là gì? Dấu hiệu nhận biết phép liệt kê

Phép liệt kê là gì

Liệt kê là một biện pháp rất phổ biến trong giao tiếp hàng ngày với các tác phẩm nghệ thuật, tác phẩm văn học và nhiều loại văn bản khác. Phép liệt kê được hiểu là sự sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hoặc cụm từ giống nhau để thể hiện đầy đủ và sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hoặc những biểu hiện của suy nghĩ, tình cảm.

Ví dụ: Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra chủ tịch Hồ Chí Minh, người anh hùng vĩ đại của dân tộc, và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân và cả non sông, đất nước ta.

Trong câu trên, tác giả đã sử dụng phép liệt kê để nói lên công lao của chủ tịch Hồ đối với đất nước ta. Các từ dân tộc ta, nhân dân ta, non sông, đất nước ta đã được liệt kê nhằm tăng hiệu quả biểu cảm đồng thời rất ngắn gọn, súc tích rất thu hút người đọc.

Bạn có thể quan tâm

văn biểu cảm là gì

các biện pháp nghệ thuật và tác dụng

nhân hóa là gì

so sánh là gì

thuyết minh là gì

Xem thêm : Quan hệ với người 17 tuổi có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

tác dụng của biện pháp tu từ

ẩn dụ là gì

hoán dụ là gì

Dấu hiệu nhận biết phép liệt kê

Phép liệt kê có thể được tìm thấy trong các văn bản khác nhau. Đặc điểm phân biệt là sự hiện diện của nhiều từ hoặc cụm từ giống nhau trong một hàng, thường được phân tách bằng dấu phẩy “,” hoặc dấu chấm phẩy “;”.

Tác dụng của phép liệt kê

Xem xét định nghĩa của phép liệt kê cho thấy phép liệt kê là một biện pháp tu từ. Phép liệt kê được sử dụng để làm cho các diễn đạt hiệu quả hơn, dễ diễn đạt, ngắn gọn và dễ hiểu hơn. Chính vì ưu điểm này mà phép liệt kê đòi hỏi tác giả và người kể hạn chế tường thuật dài dòng, rườm rà, thừa thãi.

Ví dụ: Ở Việt Nam chúng ta có rất nhiều những đặc sản nổi tiếng như: Cốm Vòng Thủ đô (Hà Nội), Bánh cuốn thịt nướng Phủ Lý (Hà Nam) ,Bánh gật gù ( Tiên Yên), Cá suối nướng ( Quảng Bình)

Ở câu trên, ta thấy tác giả dùng phép liệt kê để gọi tên một tập hợp các từ có chung cấu tạo. Việc kể tên các đặc sản nổi tiếng trên, giúp cho câu văn thêm hấp dẫn cho người đọc, người nghe.

Tham khảo nhiều tài liệu văn học tại AMA

Phân loại phép liệt kê

Trong ngôn ngữ, phép liệt kê được thể hiện vô cùng đa dạng và rất phong phú. Phép liệt kê được phân loại trên cơ sở các tiêu chí khác nhau nhằm phục vụ cho hoạt động nghiên cứu và sử dụng.

Dựa trên cấu tạo mà phép liệt kê sẽ được chia thành hai loại như sau:

– Phép liệt kê theo cặp:

Liệt kê theo cặp là phép liệt kê với các cặp từ đi liền nhau, chúng được kết nối bằng các từ như và, cùng, với,…

Xem thêm : Cách định dạng dd/mm/yyyy trong win 10

Ví dụ: Lòng yêu nước của Tố Hữu trước hết đó là lòng yêu những người của đất nước, những người nông dân phải chịu thương chịu khó, làm nhiều mà ít nói, giản dị mà trung hậu, hiền lành mà anh dũng; bền gan, bền chí, dễ vui, ngay trong khi kháng chiến đang gian khổ.

– Phép liệt kê không theo cặp:

Liệt kê không theo cặp chính là kiểu liệt kê hàng loạt gồm các sự vật, hiện tượng có điểm chung với nhau.

Ví dụ: Gia đình tôi có 4 thành viên gồm: ba, mẹ, anh hai và tôi.

• Dựa trên ý nghĩa thì phép liệt kê sẽ được chia thành hai loại như sau:

– Phép liệt kê tăng tiến:

Liệt kê tăng tiến chính là kiểu liệt kê theo trình tự nhất định. Chẳng hạn như liệt kê từ nhỏ đến lớn, thấp đến cao, gần đến xa.

Ví dụ:

Tiếng Việt chúng ta sẽ phản ánh sự hình thành, trưởng thành của xã hội Việt Nam và dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ chính là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn chính là dân tộc, quốc gia.

– Phép liệt kê không tăng tiến:

Liệt kê không tăng tiến chính là việc liệt kê các thành phần sở hữu mối quan hệ bình đẳng. Khi ta đảo vị trí các thành phần sẽ không ảnh hưởng nội dung ta muốn truyền tải.

Ví dụ:

Sau gần hai ngày nay, qua ngót bốn trăm cây số đường dài xa Hà Nội, trong mây mù ngang với chiếc cầu vồng, bỗng nhiên gặp hoa sơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, tổ ong… ngay lúc dưới kia chính là mùa hè, đột ngột mà lại mừng rỡ, quên mất sự e lệ, cô chạy đến bên người con trai đang cắt hoa.

Lưu ý khi sử dụng phép liệt kê

Đây là một trong các phép tu từ khá đơn giản, rất dễ nhận biết và sử dụng. Tuy nhiên để ta có thể sử dụng hợp lý, đúng cách thì cần lưu ý những điều sau đây:

• Tất cả các từ được liệt kê phải có chung một chủ đề hoặc có một ý nghĩa chung cụ thể.
• Phương pháp tăng dần yêu cầu xác định đúng thứ tự từ thấp đến cao.
• Các từ phải được phân tách bằng dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc kết hợp từ như “với và”.
• Phương pháp này phổ biến trong văn xuôi, tiểu thuyết và truyện ngắn, nhưng hiếm gặp trong thơ.
• Bạn cần phân tích và kiểm tra xem các từ có liên quan đến nhau về mặt ngữ nghĩa hay không. Nếu có thì đó là phép liệt kê còn ngược lại thì không phải phép liệt kê.

AMA đã cung cấp đầy đủ các thông tin về phép liệt kê là gì mà chúng tôi tìm hiểu được. Mong rằng sau bài viết này mọi người có thể tiếp thu thêm các kiến thức cần thiết nhằm phục vụ cho học tập hoặc cuộc sống nhé.

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp