Vai trò của thực vật trong tự nhiên

Thực vật đóng vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái và với con người. Bài viết dưới đây của ACC sẽ mang tới các kiến thức về thực vật và những vai trò của thực vật đối với con người.

1. Khái niệm thực vật

Thực vật là một nhóm các sinh vật bao gồm: cây gỗ, cây hoa, cây cỏ, dương xỉ hay rêu. Khoảng 350.000 loài thực vật được xác định như là thực vật có hạt, rêu, dương xỉ và các dạng gần giống như dương xỉ đã được ước tính là đang tồn tại. Vào năm 2004, đx có khoảng 287.655 loài thực vật được nhận dạng, trong đó có 258.650 loài là thực vật có hoa và 15.000 loài rêu.

Bạn đang xem: Vai trò của thực vật trong tự nhiên

Thực vật là những sinh vật có khả năng tạo cho mình chất dinh dưỡng từ những hợp chất vô cơ đơn giản và xây dựng thành những phần tử phức tạp từ quá trình quang hợp, diễn ra trong lục lạp của thực vật. Như vậy thực vật chủ yếu là các sinh vật tự sinh dưỡng. Quá trình quang hợp sử dụng năng lượng ánh sáng được hấp thụ nhờ sắc tố màu lục – diệp lục có ở tất cả các loài thực vật (trừ nấm). Thực vật còn có đặc trưng bởi có thành tế bào bằng xenlulozo (không có ở động vật). Thực vật không có khả năng chuyển động tự do ngoại trừ một số thực vật hiển vi có khả năng chuyển động được. Thực vật còn khác với động vật ơt việc chúng phản ứng rất chậm với sự kích thích và sự phản ứng lại thường phải đến hằng ngày và trong trường hợp nguồn kích thích kéo dài.

2. Tầm quan trọng của thực vật

Quang hợp và cố định carbon của thực vật và tảo là nguồn năng lượng cũng như nguồn các chất hữu cơ cơ bản nhất trong gần như mọi môi trường sống trên Trái Đất. Quá trình này cũng làm thay đổi hoàn toàn thành phần của khí quyển Trái Đất, với kết quả là nó có thành phần oxy cao. Động vật và phần lớn các sinh vật khác là các sinh vật hiếu khí, phụ thuộc vào oxy; chúng không thể sinh sống được trong các môi trường hiếm khí.

Phần lớn nguồn dinh dưỡng của con người phụ thuộc vào ngũ cốc. Các loại thực vật khác mà con người dùng bao gồm các loại hoa quả, rau, gia vị và cây thuốc. Một số loài thực vật có mạch, được coi là cây thân gỗ hay cây bụi, sản sinh ra các thân gỗ và là nguồn vật liệu xây dựng quan trọng. Một số các loài cây khác được sử dụng với mục đích làm cảnh hay trang trí, bao gồm nhiều loại cây hoa.

Như vậy, có thể thấy rằng thực vật là một yếu tố cơ bản của sự sống trên Trái Đất. Không có thực vật thì nhiều sinh vật khác cũng không thể tồn tại vì các dạng sinh vật cao hơn đều trực tiếp hoặc gián tiếp phụ thuộc vào thực vật và về cơ bản đều sử dụng thực vật như là nguồn thức ăn. Trong khi đó, hầu hết mọi thực vật đều có thể sử dụng ánh sáng Mặt Trời để tự tạo thức ăn của mình.

3. Quan hệ của thực vật với hệ sinh thái

Quang hợp do thực vật đất liền và rong, tảo thực hiện là một nguồn năng lượng và vật chất hữu cơ cơ bản trong gần như mọi hệ sinh thái. Quá trình quang hợp đã làm thay đổi căn bản thành phần của khí quyển Trái Đất thời nguyên thuỷ với kết quả là 21% oxy như ngày nay. Động vật và phần lớn các sinh vật khác là các sinh vật hiếu khí, phụ thuộc vào oxy; những sinh vật không hiếu khí là những loài có môi trường sống bị giam hãm trong các môi trường kị khí. Thực vật là các nhà sản xuất chính trong phần lớn các hệ sinh thái mặt đất và tạo thành nền tảng của chuỗi thức ăn trong các hệ sinh thái này. Nhiều động vật dựa vào thực vật như là nơi trú ẩn cũng như nguồn thức ăn và oxy.

Thực vật đất liền là thành phần quan trọng trong chu trình nước và một và chu trình hoá địa sinh khác. Một số thực vật cộng sinh cùng với các vi khuẩn cố định đạm, làm cho thực vật trở thành một phần quan trọng trong chu trình nito. Các rễ thực vật đóng vai trò thiết yếu trong sự hình thành và phát triển của các loại đất và ngăn cản xói mòn đất. Các quần xã sinh vật trên Trái Đất được gọi tên theo loại thực vật là do thực vật là các sinh vật thống lĩnh trong các quần xã này.

Xem thêm : Tuổi Thân hợp cây gì? Cách chọn cây phong thủy theo từng năm sinh

Hàng loại các động vật đã cùng tiến hoá với thực vật. Nhiều động vật thụ phấn cho hoa để đổi lấy là nguồn thức ăn trong dạng phấn hoa hay mật hoa. Nhiều động vật cũng giúp cho các hạt được phân tán rộng khắp do chúng ăn qủa và để lại hạt trong phân của chúng. Ví dụ, cây ổ kiến gai là một loài thực vật cùng tiến hoá với kiến. Cây cung cấp nơi cư trú và thức ăn cho kiến. Để đổi lại, kiến bảo vệ cây tránh khỏi những động vật ăn cỏ và những loài cây cạnh tranh khác và chất thải của kiến lại cung cấp một lượng lớn phân bón hữu cơ cho cây.

Phần lớn các loài thực vật gắn liền với nhiều loại nấm tại hệ rễ của chúng, trong dạng cộng sinh phụ thuôc, được biết đến như là nấm rễ. Nấm giúp cho cây thu được nước và các chất dinh dưỡng từ đấtm trong khi cây cung cấp cho nấm các loại carbonhydrat được sản xuất nhờ quang hợp. Một số thực vật còn là nơi ở cho các loài nấm sống trên cây, bảo vệ cây khỏi các loài ăn cỏ bằng cách tiết ra các chất có độc tính. Ví dụ, loại nấm Neotyphodium coenophialum trên những cây cỏ đuôi trâu cao ở Hoa Kỳ đã gây ra rất nhiều những tổn thất kinh tế cho chăn nuôi bò ở nước này.

Nhiều loài thực vật là biểu sinh, có nghĩa là chúng sống trên các loài thực vật khác, thường là trên các cây thân gỗ mà không kí sinh các cây này. Thực vật biểu sinh có thể gián tiếp gây hại cho cây chủ bằng cách ngăn chặn nguồn chất khoáng và ánh sáng mà nếu không có chúng thì cây chủ sẽ nhận được. Một lượng lớn thực vật biểu sinh có thể làm gãy các cành cây to. Nhiều loài lan, dứa, dương xỉ và rêu thường có kiểu sống này. Có một số ít loài thực vật lại là cây ăn thịt và các loại gọng vó. Chúng thường bẫy các loài động vật nhỏ và phân huỷ con mồi để hấp thụ các khoáng chất, đặc biệt là nito.

4. Vai trò của thực vật đối với đời sống của con người

Thực vật có vai trò rất quan trọng đối với đời sống của con người. Cụ thể như sau:

– Thực vật cung cấp khí oxi cho con người, tạo ra một bầu không khí trong lành, làm giảm đi tình trạng ô nhiễm môi trường

– Các cây gỗ giúp hạn chế hiện tượng lũ lụt, hạn hán, sạt lở vào mùa mưa lũ

– Bảo vệ và giữ mạch nước ngầm

– Cung cấp nguồn lương thực, thực phẩm cho con người

– Cung cấp nguyên liệu cho một số ngành công nghiệp

Xem thêm : Số nguyên tố là gì? Bảng số nguyên tố đầy đủ nhất

– Cung cấp nguồn dược liệu, gia vị

– Cho bóng mát và điều hoà không khí

– Làm các đồ dùng phục vụ cho đời sống

– Cung cấp gỗ cho các ngành công nghiệp và xây dựng

5. Một số loài thực vậy gây hại cho sức khoẻ con người, động vật

– Quả anh túc: trong loại quả này có chất nhựa màu trắng, được lấy ra và phơi khô thành thuốc phiện, trong đó có chứa 10% morphin có thể giải trừ được hiện tượng chuột rút và ức chế cơ tim, chủ yếu được dùng trong co thắt cơ tim tắc động mạch. Tuy nhiên, khi sử dụng nhiều sẽ gây nghiện, bị ngộ độc và dần ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ. Do đó, ngoài việc trồng làm thuốc và được quản lý một cách chặt chẽ thì loại cây này bị cấm trồng.

– Huệ lili: củ của cây này có chất độc lycorine gây tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa khi ăn phải; tránh tiếp xúc trực tiếp với da vì có thể gây bỏng rát, ngứa…

– Lá ngón: có chứa chất kịch độc nên có hại cho cả con người và động vật, ăn phải sẽ gây tử vong

– “Thuỷ triều đỏ” hay sự nở hoa của tảo là hiện tượng bùng nổ về số lượng của tảo biển. Hiện tượng này làm nước biển lúc mày đỏ, khi màu xanh, lúc lại màu xám… và lấy hết oxi làm cho các sinh vật khác chết ngạt.

Tóm lại, bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc các kiến thức xoay quanh thực vật và cho chúng ta biết vai trò của thực vật đối với con người là gì. Trân trọng cảm ơn!

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp