Đề Bài: Phân Tích Vẻ Đẹp của Hình Tượng Cây Xà Nu trong Truyện Ngắn Rừng Xà Nu của Nguyễn Trung Thành
Văn Mẫu Phân Tích Vẻ Đẹp của Hình Tượng Cây Xà Nu trong Truyện Ngắn Rừng Xà Nu hấp dẫn và thu hút
1. Vẻ đẹp của hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu, mẫu số 1:
Những năm tháng hoạt động ở Tây Nguyên đã đem lại vốn hiểu biết sâu sắc về vùng đất này cho Nguyên Ngọc – Nguyễn Trung Thành. Đọc các trang viết từ Đất nước đứng lên, Rẻo cao đến Rừng xà nu, ta cảm thấy ông là người con của núi rừng Tây Nguyên. Trong Rừng xà nu, cây xà nu và dân làng Xô Man gắn bó mật thiết. Người Xô Man sinh ra dưới bóng xà nu, làm việc, hò hẹn dưới bóng xà nu, và khi qua đời cũng nằm dưới bóng cây thân thuộc ấy. Cây xà nu trong truyện là biểu tượng của con người Xô Man.
Hình ảnh Xà Nu xuất hiện không dưới hai mươi lần trong câu chuyện, thấm sâu vào nội dung, trở thành biểu tượng. Nhà văn mô tả cây xà nu như con người, với nhân cách hóa, tạo ra một hệ thống hình ảnh. Rừng Xà Nu hiện ra với ba lứa cây chính: cây già, cây trẻ, và cây non. Ba thế hệ người Xô Man được mô tả tự nhiên, tạo nên khối đoàn kết, gắn bó, trụ vững. Sức sống của Tây Nguyên được nhấn mạnh qua dòng máu truyền lại từ thế hệ già đến thế hệ trẻ, làm nổi bật chân lý: Sức sống của Tây Nguyên là bất diệt.
Nguyễn Trung Thành sử dụng thủ pháp nhân cách hóa, mô tả cây xà nu như con người. Rừng Xà Nu hiện ra với ba lứa cây chính tương ứng ba thế hệ người Xô Man. Dòng nhựa Xà Nu truyền lại từ cây già đến cây non như dòng máu Tây Nguyên truyền lại từ thế hệ già đến thế hệ trẻ. Chân lý này trở thành triết lý của câu chuyện. Sự nổi giận của rừng Xô Man, như sự nổi dậy của rừng Xà Nu, thể hiện quyết tâm và sức mạnh của người Xô Man kháng chiến.
Để đưa hình tượng Xà Nu trở thành biểu tượng nghệ thuật toàn diện, Nguyễn Trung Thành tận dụng một kết câu linh hoạt, sử dụng cấu trúc vòng tròn mang tính luân hồi. Câu chuyện mở ra với mô tả tỉ mỉ và sắc nét về rừng Xà Nu. Kết thúc, tác giả khéo léo sử dụng hình ảnh của rừng Xà Nu để làm nên sự đóng và mở của câu chuyện. Kết cấu này không chỉ đóng lại một câu chuyện mà còn mở ra cho độc giả một câu chuyện mới, tạo cảm giác rằng đây chỉ là một phần trong lịch sử lâu dài của người Xô Man, chỉ là một chương trong bản anh hùng ca vô tận của Tây Nguyên. Câu chuyện người Tây Nguyên đang viết tiếp bản anh hùng ca của mình, và kỳ tích anh hùng của Tnú là sự tiếp nối của những gì Đăm San và Xing Nhã đã làm thuở xưa. Nó hứa hẹn rằng những kỳ tích anh hùng sẽ tiếp tục được viết bởi những người anh hùng mới như Dít và Heng. Kết cấu này mở ra không gian rộng lớn, thể hiện sức mạnh vững vàng của con người không chỉ trong làng Xô Man mà còn mở rộng ra cả Tây Nguyên, lan tỏa mãi mãi như sức mạnh của dân tộc này.
“””- HẾT BÀI 1 “””-
Sau khi đã Khám phá Vẻ đẹp của hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu, các em có thể tiến vào Chứng minh Rừng xà nu là bản anh hùng ca của người Tây Nguyên hoặc tham khảo Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình để làm phong phú kiến thức của mình.
2. Vẻ đẹp của hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu, mẫu số 2:
Xem thêm : Dịp Giỗ Tổ Hùng Vương và 30/4 – 1/5/2023 được nghỉ mấy ngày?
Nội dung của Rừng xà nu được xây dựng trên hai cốt truyện mà xen kẽ nhau: hành trình cuộc đời của Tnú và cuộc khởi nghĩa quyết liệt của cư dân làng Xô Man. Đáng chú ý là tác giả đã thành công trong việc tạo hình nhiều nhân vật đại diện cho các thế hệ liên tiếp trong cuộc chiến chống kẻ thù: từ cụ Mết đến Tnú, Mai, Dit, Heng… Vẻ hùng vĩ của thiên nhiên Tây Nguyên được tập trung trong hình ảnh của rừng xà nú và cây xà nu, đồng thời tượng trưng cho vẻ đẹp và sức sống đặc trưng của đất đai và con người nơi đây.
Lựa chọn rừng xà nu làm bối cảnh cho câu chuyện, tác giả đã tạo nên không khí đặc trưng của vùng Tây Nguyên, khiến cho cây và con người hiện lên những đặc điểm đáng chú ý. Cây xà nu được mô tả như một loài cây cao thượng, mạnh mẽ, hoang dại và trong sạch… vừa tinh tế vừa mạnh mẽ… như đã tồn tại ngàn đời, vẫn sống mãi mãi vào ngàn đời sau…
Chính xác như vậy! Cây xà nu trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống vật chất và tinh thần của cư dân làng Xô Man. Trong tác phẩm, nó không chỉ là biểu tượng của cuộc sống mà còn là biểu tượng của những phẩm chất tốt lành của nhân dân Tây Nguyên.
Ngay từ đầu tác phẩm, độc giả đã bị thu hút bởi hình ảnh rừng xà nu, nơi mà bom đạn quân địch tàn phá nhưng vẫn tràn ngập sức sống. Với sự quan sát tỉ mỉ, cảm nhận tinh tế và bút pháp tài năng, Nguyễn Trung Thành đã sáng tạo ra những đoạn văn ấn tượng, để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí độc giả:
Làng nằm trong tầm ngắm của đại bác từ pháo kích địch. Chúng nó sử dụng mọi ngày hai lần, buổi sáng sớm và chiều tối, hoặc bóng tối và rạng đông, hoặc nửa đêm và rạng sáng… Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu bên cạnh con sông lớn: Cả rừng xà nu hàng ngàn cây không có cây nào không bị tổn thương. Có những cây bị chẻ đứt ngang thân, đổ như cơn bão. Tại những vết thương, nhựa ứa ra, đầy đủ, hương thơm nồng nàn, lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời gay gắt, sau đó từ từ chuyển thành màu đen và kết hợp thành từng tảo máu lớn.
Trong rừng, hiếm có loại cây nào phát triển mạnh mẽ như vậy. Ngay bên cạnh cây xà nu mới đổ gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, lá xanh tươi, hình dáng nhọn như mũi tên hướng thẳng lên bầu trời. Cũng ít loại cây thèm ánh sáng mặt trời đến như vậy. Chúng phát triển rất nhanh để bắt ánh sáng, những tia sáng trong rừng chiếu từ trên cao xuống, những hạt bụi vàng lấp lánh bay ra từ nhựa cây, thơm phức và nồng nàn. Có những cây con mới lớn ngang bẹ ngực người nhưng lại bị đại bác chẻ đôi. Ở những cây đó, nhựa vẫn trong, dầu vẫn lỏng, vết thương không lành, liên tục nở ra, mười năm thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vươn lên cao hơn đầu người, cành lá rực rỡ như những con chim trưởng thành đầy lông, vụng trộm. Đạn đại bác không thể tiêu diệt chúng, những vết thương của chúng nhanh chóng lành như trên một cơ thể mạnh mẽ. Chúng vươn lên rất nhanh, thay thế những cây đã ngã… Như vậy, trong hai ba năm qua, rừng xà nu đã bùng nổ, che chở cho làng…
Đứng trên đỉnh đồi xà nu đó nhìn ra xa, không có gì khác ngoài những đồi xà nu kéo dài tới chân trời.
Những dòng văn đầy cảm xúc, lòng mến yêu, và khâm phục không chỉ mang đến vị đặc biệt của Tây Nguyên mà còn làm cho độc giả cảm thấy như mình đang trực tiếp nhìn thấy vẻ đẹp tự nhiên. Tác giả thể hiện tình yêu sâu sắc và say mê với cây xà nu, rừng xà nu, biểu tượng cho lòng kiên cường và bất khuất của nhân dân Tây Nguyên. Tình cảm chân thành đó đã làm sống động bức tranh phong cảnh. Sự tài năng của tác giả trong miêu tả rừng xà nu đã tạo ra hiệu ứng nghệ thuật đặc sắc. Rừng xà nu nổi bật với hình dạng, màu sắc, mùi vị và ánh sáng độc đáo, kích thích những ý tưởng đầy ngẫu nhiên và thú vị. Đây chính là bức tranh sống động về Tây Nguyên, đồng thời là biểu tượng cho sự kiên cường của các thế hệ nhân dân Tây Nguyên đã tồn tại và phát triển trên mảnh đất này suốt bao đời.
Trong đoạn mở đầu của truyện ngắn Rừng xà nu: Làng đang tồn tại dưới ánh sáng đèn đạn, tác giả tạo ra một bức tranh đối lập mạnh mẽ: sự sống đối mặt với cái chết, sự sinh tồn đứng trước đe dọa của diệt vong. Rừng xà nu không chỉ là hình ảnh của vẻ đẹp, mà còn là biểu tượng của sự sống giữa những khó khăn, đau thương. Rừng xà nu với hàng nghìn cây không một cây nào không bị tổn thương. Nỗi đau từ quả bom Mỹ tạo ra cho từng cây xà nu một câu chuyện khác nhau. Tác giả mô tả chi tiết và tận cùng với tình cảm xót xa xen kẽ tự hào: Có những cây bị chẻ đứt, đổ như cơn bão. Tại những vết thương, nhựa rỉ ra, thơm ngát, lấp lánh dưới ánh nắng hè chói chang, rồi từ từ đen lại, hòa quyện thành những tảo máu lớn… Có những cây con mới lớn ngang bẹ ngực người nhưng lại bị đại bác chẻ đôi. Ở những cây đó, nhựa vẫn nguyên, dầu vẫn rơi, vết thương không lành, luôn mở ra, mười năm sau thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vươn cao hơn đầu người, cành lá rực rỡ như những con chim trưởng thành, mặc dù vết thương chóng lành như trên một cơ thể cường tráng. Như vậy, hình ảnh rừng xà nu phản ánh sự đau thương mà nhân dân các dân tộc Tây Nguyên phải trải qua trong cuộc chiến đấu mất mát với kẻ thù xâm lược.
Tuy nhiên, khi tả rừng xà nu bị tàn phá, tác giả không cảm nhận đau đớn. Đạn đại bác của kẻ thù có thể hủy hoại rừng xà nu, nhưng không thể diệt sự sống. Sự sống luôn mạnh mẽ hơn cái chết: Trong rừng, hiếm có loại cây nào phát triển mạnh mẽ như vậy. Ngay cạnh cây xà nu mới đổ gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, lá xanh tươi, hình dáng nhọn như mũi tên hướng thẳng lên bầu trời. Cũng ít loại cây thèm ánh sáng mặt trời đến như vậy. Chúng phát triển rất nhanh để chấp nhận ánh sáng… Những thế hệ xà nu như là những bản nhạc xanh, âm vang không ngừng trong tâm hồn người đọc. Ngòi bút của Nguyễn Trung Thành đắm chìm trong việc ca ngợi vẻ đẹp tự nhiên và sức sống bất diệt. Điều này là yếu tố quan trọng tạo nên nét nhân văn sâu sắc trong truyện ngắn này.
Xem thêm : Những tác dụng của hoa đu đủ đực ngâm mật ong
Tác giả khéo léo khám phá sức mạnh của ngôn từ nhân hóa để mô tả rừng xà nu. Cây xà nu được tường thuật như nhân vật con người. Hình ảnh rừng xà nu trải rộng như bức tấm lớn, che chở cho làng, như là một người mẹ hiền bảo vệ những người con dũng cảm, chiến đấu để bảo vệ quê hương, đất nước.
Rừng xà nu không chỉ là biểu tượng của dân làng Xô Man bất khuất, mà nhà văn cũng đưa ra một ý nghĩa to lớn hơn nhiều. Giống như trước đó, tác giả đã mô tả về cuộc chiến của dân làng Kông Hoa chống Pháp để nói về sự nổi lên của cả đất nước. Rừng xà nu là biểu tượng của lòng kiên cường, anh dũng của nhân dân Tây Nguyên, nhân dân miền Nam và còn là biểu tượng của cả dân tộc Việt Nam. Các anh hùng Nam bộ trong cuộc chiến chống đế quốc và thực dân xâm lược.
Để biến rừng xà nu thành một biểu tượng nghệ thuật đặc sắc, Nguyễn Trung Thành đã hai lần đề cập đến hình ảnh của cây xà nu. Truyện bắt đầu với bức tranh rừng xà nu và kết thúc cũng với hình ảnh rừng xà nu: Đứng trên đồi xà nu gần con nước lớn, nhìn xa xa mà không thấy điều gì ngoài những đồi xà nu liên tiếp chạy dài tới chân trời. Cách cấu trúc này vừa đóng vừa mở tạo cho độc giả cảm giác như truyện ngắn Rừng xà nu là một phần của bản anh hùng ca vô tận về vùng đất Tây Nguyên. Sức mạnh bền bỉ của con người không chỉ thể hiện ở cộng đồng Xô Man mà còn lan rộng ra cả cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên và toàn dân tộc Việt Nam.
Điều đáng chú ý là tác giả Nguyễn Trung Thành đã tạo dựng rừng xà nu thành một biểu tượng nghệ thuật song song với những biểu tượng nhân vật đặc trưng.
Rừng xà nu quen thuộc đã trở thành biểu tượng của cuộc sống đầy đau thương nhưng kiên cường và bất khuất. Từ việc đại diện cho thiên nhiên, rừng xà nu mở rộng thành biểu tượng của cuộc sống con người. Cây xà nu xuất hiện trong cuộc sống hàng ngày của cộng đồng Xô Man: Lửa xà nu bùng cháy trong những căn nhà, trong đống lửa to giữa làng, nơi tập trung của cộng đồng; nhựa xà nu rực sáng trong đống lửa đêm, khói xà nu làm đen bảng dạy của anh Quyết cho Tnú và Mai… Cây xà nu còn tham gia vào những sự kiện quan trọng của làng: đuốc xà nu sáng tỏ trong tay cụ Mết và cộng đồng trong đêm khi họ vào rừng chuẩn bị cho trận đồng khởi. Mỗi đêm, cộng đồng mài vũ khí dưới ánh sáng của đuốc xà nu. Giặc đốt mười đầu ngón tay Tnú bằng cây giẻ tẩm dầu xà nu. Lửa xà nu soi rõ xác lũ lính chết ngổn ngang quanh đống lửa lớn giữa làng…
Đọc Rừng xà nu, độc giả sẽ nghĩ đến sự liên kết chặt chẽ giữa các thế hệ xà nu và những thế hệ dân làng Xô Man. Như rừng xà nu, cây lớn ngã đi cũng có cây con mọc lên thay thế. Anh Quyết hi sinh, nhưng đã có Tnú tiếp nối. Mai ngã xuống, nhưng Dít lại tiếp tục công việc của chị gái để lại. Khi Tnú bị giặc bắt và đánh đập dã man, cụ Mết kêu gọi tất cả thanh niên trong làng, mỗi người một cây rựa sáng bóng xông lên tấn công quân giặc… Sau khi Tnú gia nhập quân Giải phóng vài năm, Heng lớn nhanh như cơn gió, thay thế anh làm nhiệm vụ liên lạc cách mạng. Dân làng Xô Man như rừng xà nu, dưới cơn mưa bom đạn của kẻ thù vẫn sống… không có gì mạnh mẽ bằng, cây mẹ ngã, cây con mọc lên, đều thách thức rừng xà nu này.
Sức sống của rừng xà nu trỗi dậy, dòng nhựa quý báu truyền từ cây cổ thụ đến cây non mới. Máu cả Tây Nguyên bất khuất đào thẳng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Điều linh thiêng ấy một lần nữa khẳng định chân lý: Sức sống của thiên nhiên và con người Tây Nguyên vĩnh cửu. Khi dân làng Xô Man nổi dậy, những rừng xà nu như đang hòa mình trong cơn thịnh nộ động trời: Suốt đêm, rừng Xô Man reo gọi cùng tiếng động mạnh mẽ, và lửa cháy bùng khắp rừng…
Nguyễn Trung Thành tài tình tái hiện hình tượng rừng xà nu. Nó không chỉ là không gian thực, bức tranh thiên nhiên thật tại làng Xô Man, mà còn chứa đựng ý nghĩa toàn diện và tượng trưng cao cả. Cả hai khía cạnh này đều được tác giả thể hiện một cách tinh tế, tạo nên vẻ đẹp đặc sắc của hình tượng rừng xà nu. Cây xà nu, rừng xà nu thực sự trở thành tâm hồn của tác phẩm. Cảm hứng chủ đạo của nhà văn và giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của tác phẩm đều phát sinh từ hình ảnh đó.
“””- HẾT “””-
Qua việc phân tích vẻ đẹp của hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu, ta hiểu biểu tượng của tự do, khát vọng và phẩm chất anh hùng của người dân làng Xô Man. Để ôn tập và học tốt môn Ngữ văn lớp 12, có thể nghiên cứu các bài mẫu như Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân, Phân tích và đánh giá nghệ thuật trong tác phẩm đàn ghi ta của Lorca, Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh, Phân tích bài thơ Tây Tiến,…
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp