Trong 6 cơ quan của Liên hợp quốc – tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh với 193 quốc gia thành viên, Hội đồng Bảo an (HĐBA) giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
Cơ cấu tổ chức, chức năng, quyền hạn
Bạn đang xem: Hội đồng Bảo an – Cơ quan quan trọng nhất của Liên hợp quốc
Điều 24 của Hiến chương Liên hợp quốc (LHQ) quy định, các nước thành viên LHQ trao cho HĐBA trách nhiệm chính trong việc giữ gìn hòa bình và an ninh quốc tế. Theo đó, HĐBA có thể áp dụng các biện pháp nhằm giải quyết hòa bình các tranh chấp, xung đột và khi cần thiết, có thể sử dụng các biện pháp, kể cả cưỡng chế và vũ lực, nhằm loại trừ các mối đe dọa, phá hoại hòa bình, hoặc các hành động xâm lược.
HĐBA gồm 15 nước thành viên, trong đó có 5 nước Ủy viên thường trực, thường được gọi là Nhóm P5, gồm: Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc. Còn lại là 10 nước thành viên không thường trực (gọi tắt là Nhóm E10) do Đại hội đồng LHQ bầu ra với nhiệm kỳ hai năm trên cơ sở phân chia công bằng về mặt địa lý và có tính tới sự đóng góp của những nước này cho tôn chỉ và mục đích của LHQ và không được bầu lại nhiệm kỳ kế ngay sau khi mãn nhiệm.
Xem thêm : Ai là người chỉ huy cao nhất trong Công an nhân dân?
10 nước thành viên không thường trực được bầu theo sự phân bổ khu vực địa lý như sau: 5 nước thuộc châu Phi và châu Á; 1 nước thuộc Đông Âu; 2 nước thuộc vùng Mỹ Latinh và Caribe; 2 nước thuộc Tây Âu và các nước khác.
Về cơ cấu tổ chức, HĐBA có các ủy ban và cơ quan chủ chốt sau: 1/Các Ủy ban thường trực: gồm Ủy ban chuyên gia về các vấn đề thủ tục, Ủy ban về các cuộc họp của HĐBA không diễn ra tại trụ sở LHQ và Ủy ban về việc kết nạp thành viên mới; 2/Ban Tham mưu quân sự: Chức năng nhiệm vụ của Ban là tư vấn cho Hội đồng về tất cả các vấn đề liên quan đến các yêu cầu quân sự để bảo vệ và duy trì hoà bình và an ninh quốc tế, việc sử dụng và chỉ huy các lực lượng đặt dưới sự chỉ đạo của Ban; 3/Ủy ban chống khủng bố: Ủy ban này được thành lập theo Nghị quyết 1373 (2001) về một số biện pháp chống lại các mối đe doạ đối với hòa bình và an ninh quốc tế của các hành động khủng bố, nhằm giám sát việc thực hiện nghị quyết này; 4/Các Ủy ban cấm vận: Chuyên thực hiện, giám sát cấm vận của LHQ, gồm các Ủy ban như Ủy ban cấm vận Iraq, Ủy ban cấm vận Lybia…
Ngoài ra, HĐBA còn có lực lượng, văn phòng kiến tạo hòa bình, các tòa án quốc tế được thành lập theo các Nghị quyết của Hội đồng; các tổ chức, lực lượng chuyên về gìn giữ hòa bình, giám sát ngừng bắn…
Chức năng chính của HĐBA là duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. Theo Điều 39 của Hiến chương, HĐBA là cơ quan duy nhất của Liên hợp quốc có quyền quyết định đánh giá thực trạng nguy cơ đối với hoà bình, phá hoại hòa bình hoặc hành động xâm lược, và sẽ khuyến nghị hoặc quyết định các biện pháp cần được tiến hành phù hợp với các Điều 41 và 42, để duy trì hoặc khôi phục hoà bình và an ninh quốc tế. Khi thực thi chức năng này, HĐBA được coi là hành động với tư cách thay mặt cho tất cả các thành viên LHQ.
Xem thêm : Kế hoạch sử dụng đất là gì? Kỳ kế hoạch sử dụng đất là bao nhiêu năm?
Trong khi các cơ quan khác của LHQ chỉ có thể đưa ra các quyết định mang tính khuyến nghị đối với các chính phủ của các quốc gia thành viên, các quyết định và nghị quyết của HĐBA một khi đã được thông qua đều có tính chất ràng buộc và tất cả các thành viên của LHQ đều có nghĩa vụ phải tôn trọng và thi hành.
HĐBA có thể tiến hành điều tra bất cứ một tranh chấp hoặc một tình thế nào có thể dẫn tới những xung đột quốc tế hoặc đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế, từ đó đưa ra khuyến nghị về biện pháp, nội dung công việc cần làm để giải quyết những xung đột đó. Hiến chương quy định, tất cả các nước thành viên LHQ phải cam kết cung ứng cho HĐBA, căn cứ theo những thỏa thuận đặc biệt thông qua thương lượng đối với những đề xuất của HĐBA, những lực lượng vũ trang, những trợ giúp và các phương tiện cần thiết khác để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
Cách thức hoạt động của HĐBA
Hoạt động của HĐBA chủ yếu được thực hiện thông qua hình thức họp, tham vấn. Các hình thức họp tại HĐBA gồm họp chính thức, họp kín và trao đổi không chính thức. Kết quả họp, tham vấn được thể hiện qua các nghị quyết, khuyến nghị được thông qua, hoặc đơn thuần chỉ là tuyên bố của chủ tịch. Thông thường, quy trình được thực hiện qua bước bỏ phiếu, với mỗi thành viên có một phiếu.
HĐBA có thể triệu tập phiên họp bất thường theo yêu cầu của các quốc gia thành viên LHQ hoặc của Tổng thư ký LHQ khi có những xung đột hoặc những tình huống có khả năng đe doạ hoà bình và an ninh quốc tế. Các cuộc họp của HĐBA có thể được tổ chức tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York, Mỹ hoặc ở bất cứ nơi nào ngoài trụ sở mà Hội đồng xét thấy thuận tiện.
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp