1. Lai phân tích là gì?
Lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội đã xác định kiểu gen với cá thể mang tính trạng lặn tương ứng nhằm mục đích phân tích xem cá thể mang tính trạng trội đã xác định có thuần chủng hay không. Kiểu gen là sự kết hợp của tất cả các gen của một sinh vật. Kết quả phân tích chéo như sau: – Nếu kết quả phép lai là đồng hợp tử thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp tử (AA). – Nếu kết quả phép lai là thể phân liệt thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp (Aa) không thuần chủng. => Như vậy mỗi phép lai trên gọi là phép lai phân tích. Ví dụ: khi nói đến kiểu gen của một cá thể, ta chỉ xét một số cặp gen liên quan đến tính trạng cần quan tâm: kiểu gen AA thuần chủng cho hoa đỏ, kiểu gen aa thuần chủng cho hoa tím. Kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen giống nhau được gọi là thể đồng hợp: AA – đồng hợp tử trội, aa – đồng hợp tử lặn. Kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen khác nhau tương ứng được gọi là thể dị hợp Aa. Trong thí nghiệm của Mendel, tính trạng trội ở F2 hoa đỏ là do 2 kiểu gen AA và Aa cùng biểu hiện.
2. Mục đích của phép lai phân tích:
Phép lai phân tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội có thuần chủng hay không. Xác định xem kiểu gen của cơ thể mang tính trạng trội là đồng hợp tử (thuần chủng) hay dị hợp tử (không thuần chủng). Xác định một tính trạng do một cặp gen alen quy định hay do nhiều cặp gen tương tác với nhau. Ví dụ: Bọ có mắt đỏ (B-) x Bọ có mắt xanh (bb) Nếu phép lai F1 chỉ có 1 kiểu hình mắt đỏ chứng tỏ côn trùng mắt đỏ P chỉ sinh ra 1 loại giao tử (kí hiệu B) thì con lai F1 có kiểu gen Bb.Kiểu gen của bọ P mắt đỏ là BB. Nếu đời con F1 có tỉ lệ 50% mắt đỏ : 50% mắt xanh chứng tỏ côn trùng mắt đỏ P đã sinh ra 2 loại giao tử B và b với tỉ lệ bằng nhau, đời con lai F1 có kiểu gen 1BB: 1BB. Kiểu gen của côn trùng mắt đỏ P là Bb.
Bạn đang xem: Lai phân tích là gì? Ví dụ
3. Ý nghĩa của tương quan trội-lặn:
Tương quan trội – lặn là hiện tượng ở nhiều tính trạng của sinh vật (động vật, thực vật và người). Ví dụ về tương quan trội – lặn trong tự nhiên: Ở chuột, lông ngắn, đen là tính trạng trội, lông dài, trắng là tính trạng lặn. Thông thường tính trạng trội là tính trạng tốt và tính trạng lặn là tính trạng xấu. Một trong những mục tiêu của chọn giống là xác định các tính trạng trội và tập trung nhiều gen trội có giá trị vào một kiểu gen duy nhất để tạo ra giống có giá trị kinh tế cao. Phương pháp phân tích giữa các thế hệ của Mendel được sử dụng để xác định mối tương quan trội – lặn của một cặp tính trạng tương phản ở vật nuôi. Nếu các cặp tính trạng thuần chủng tương phản ở P có tỉ lệ kiểu hình ở F2 là 3 trội 1 lặn thì kiểu hình trội chiếm 3/4, kiểu hình lặn chiếm 1/4. Trong sản xuất, bà con nên kiểm tra độ thuần chủng của giống, tránh hiện tượng phân li tính trạng, xuất hiện các tính trạng xấu ảnh hưởng đến chất lượng, năng suất cây trồng, vật nuôi.
4. So sánh giữa trội hoàn toàn và trội không hoàn toàn:
Xem thêm : Giải Đáp: Có Nên Đeo Đai Nịt Bụng Khi Chạy Bộ?
Trông giống nhau: Đây đều là con lai của một cặp tính trạng. – Bố mẹ đều thuần chủng. – Kết quả: F1: có kiểu hình đồng hợp và dị hợp về 2 cặp tính trạng. F2: Phân tính kiểu hình và phân li kiểu gen thu được tỉ lệ kiểu gen là 1:2:1. Khác biệt: Thống trị hoàn toàn: – Gen trội át hoàn toàn gen lặn nên kiểu gen dị hợp có kiểu hình của gen trội. – Kiểu gen của bố có thể là AA hoặc Aa. – F1 có kiểu hình giống bố hoặc giống mẹ. – F2 có tỉ lệ kiểu hình 3 trội: 1 lặn. Thống trị không đầy đủ: – Gen trội không lấn át hoàn toàn gen lặn nên kiểu gen dị hợp biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ. Kiểu gen của bố là kiểu gen AA. F1 có kiểu hình trung gian giữa bố và mẹ. – Tỉ lệ kiểu hình của F2 là 1 trội: 2 tâm: 1 lặn.
5. Bài tập áp dụng:
Bài tập 1: Để xác định một giống có thuần chủng hay không thì cần dùng phép lai nào? Hướng dẫn giải: Để xác định một giống có thuần chủng hay không, phải tiến hành phép lai phân tích. Phép lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội (AA hoặc Aa) với cá thể mang tính trạng lặn (aa) nhằm mục đích xác định kiểu gen của cá thể trội có thuần chủng hay không. . Nếu phép lai xuất hiện 100% thì cá thể mang tính trạng trội là thuần chủng (AA), nếu phép lai xảy ra với tỉ lệ 1:1 thì cá thể mang tính trạng trội là dị hợp (Aa). Bài tập 2: Ở chuột lang, gen quy định hình dạng lông nằm trên nhiễm sắc thể thường. Cho 2 chuột giao phối với nhau thu được F1 là 45 lợn lông đen và 16 lợn lông trắng. a) Vẽ sơ đồ lai và giải thích kết quả? b) Nếu các con lợn lông đen tiếp tục giao phối với nhau thì kết quả sẽ như thế nào? Hướng dẫn giải: a) Xét kết quả F1: chuột lang đen: chuột lang trắng = 46:16 ≈ 3:1 Đây là tỷ lệ trội hoàn toàn, quy luật tính toán của Mendel. Kết quả, lợn lông đen là tính trạng trội hoàn toàn so với lợn lông trắng. – Chúng tôi đồng ý rằng: B: tóc đen và b: tóc trắng. F1 có tỉ lệ kiểu hình là 3:1. Suy ra 2 cơ thể P có KG dị hợp là: Bb(lông đen) x Bb(lông đen) Ta có sơ đồ sau: P: (lông đen) Bb x Bb (lông đen) G: B, b B, b F1: BB: Ba: Ba: bb KG: 1bb: 2bb: 1bb KH: 3 chuột lang lông đen: 1 chuột lang lông trắng. b) Ba trường hợp được xét như sau: – Trường hợp 1: P: (lông đen) BB x BB (lông đen) G: B TRÊN F1:BB Kg: 100� KH: lông đen 100%. – Trường hợp 2: P: (lông đen) BB x Bb (lông đen) G: B B, b F1: Bb: Bb KG: 1BB: 1BB KH: lông đen 100%. – Trường hợp 3: P: (lông) Bb x Bb (lông) G: B, b B, b F1: Bb: Bb: Bb: Bb KG: 1bb: 2bb: 1bb KH: 3 con lông đen: 1 con lông trắng. Bài tập 3: A là gen quy định tính trạng lá rộng, a là gen quy định tính trạng lá hẹp. A trội không hoàn toàn so với a nên kiểu gen dị hợp là trung bình. a) Dựa vào tính trạng kích thước lá, hãy quy ước tính trạng di truyền về tính trạng? b) Biết các cặp bố mẹ có tỉ lệ kiểu hình như sau: – P1P1: Cây lá rộng × Cây lá trung bình. – P2P2: Cây có lá trung bình × Cây có lá trung bình. – P3P3: Cây lá trung × cây lá hẹp. Xác định kết quả thế hệ tiếp theo? Hướng dẫn giải: a) Ta quy ước gen quy định tính trạng kích thước lá như sau: AA: Cây lá rộng. aa: Cây có lá hẹp. Aa: Cây có lá trung bình. b) Ta có: P1P1: AA (cây lá rộng) × Aa (cây lá trung bình) Như vậy tỉ lệ kiểu gen như sau: 1AA : 1Aa Tỉ lệ kiểu hình sẽ là: 1 cây lá rộng: 1 cây lá trung bình. Ta có: P2P2: Aa (cây có lá trung bình) × Aa (cây có lá trung bình). Như vậy tỉ lệ kiểu gen là: 1AA: 2Aa: 1Aa Tỉ lệ kiểu hình là: 1 cây lá rộng: 2 cây lá trung bình: 1 cây lá hẹp. Ta có: P3P3: Aa (cây lá trung bình) × aa (cây lá hẹp). Như vậy tỉ lệ kiểu gen là: 1Aa : 1aa Tỉ lệ kiểu hình là: 1 cây lá vừa: 1 cây lá hẹp
Mọi người cũng hỏi
Câu hỏi 1: Lai phân tích là gì?
Trả lời 1: Lai phân tích là quá trình nghiên cứu sự kết hợp của các đặc điểm di truyền từ các loài cha mẹ khác nhau để tạo ra sự đa dạng di truyền ở con chúng. Quá trình này tập trung vào việc tìm hiểu cách các gen và allel (biến thể gen) được kế thừa và kết hợp, góp phần tạo ra sự biến đổi và đa dạng trong dân số.
Câu hỏi 2: Lai phân tích được thực hiện như thế nào?
Xem thêm : Tính Nhu Cầu Vốn Lưu Động Cần Thiết Để Tăng Trưởng Bền Vững
Trả lời 2: Lai phân tích thường được thực hiện bằng cách lai hai cá thể có các đặc điểm di truyền khác nhau để tạo ra hậu duệ và theo dõi sự kế thừa các đặc điểm trong thế hệ tiếp theo. Quá trình này thường dựa vào việc gắn nhãn, quan sát và so sánh các dấu hiệu di truyền để hiểu cách chúng được kế thừa.
Câu hỏi 3: Lai phân tích có ứng dụng trong lĩnh vực nào?
Trả lời 3: Lai phân tích có ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như nông nghiệp, y học, sinh học, chăn nuôi và tạo giống thực vật và động vật. Trong nông nghiệp, nó giúp tạo ra các giống cây trồng và loài vật có năng suất cao và khả năng chống chịu bệnh tốt hơn. Trong y học, lai phân tích giúp nghiên cứu các bệnh di truyền và cách chúng được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Câu hỏi 4: Tại sao lai phân tích quan trọng?
Trả lời 4: Lai phân tích là một công cụ quan trọng trong việc hiểu về cơ chế di truyền và tạo ra sự đa dạng trong dân số. Nó giúp chúng ta nắm bắt cách các đặc điểm di truyền được kế thừa và kết hợp, đồng thời cung cấp thông tin quan trọng để phát triển các giải pháp trong lĩnh vực nông nghiệp, y học và khoa học tự nhiên.
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp