VÙNG BẢO TỒN TRUNG VÀ NAM TRƯỜNG SƠN

Về mặt lịch sử địa chất, Quần sơn này đã thiết lập chế độ lục địa từ đầu nguyên đại Cổ sinh (khoảng 550 triệu năm trước) với sự hình thành tầng đá trầm tích vụn lục địa màu đỏ còn thấy rất rõ trên Tây Nguyên và ở thành phố Quy Nhơn (Núi Một).

Phân dị mùa khô và mùa mưa điển hình làm xuất hiện một hệ sinh thái rất đặc biệt và duy nhất ở Đông Nam Á, đó là hệ sinh thái rừng khộp với sự ưu thế của các tập đoàn cây họ dầu và thú lớn, riêng tại Tây Nguyên diện tích rừng khộp tổng cộng đến 500.000 ngàn ha. Các vùng rừng núi và hệ thực bì lá kim quanh các khu bảo tồn thiên nhiên Kon Ka Kinh, Kon Cha Rang (Gia Lai), vùng rừng tự nhiên tại các huyện Đắk Tô, Kon Plong, Đắk Glei (Kon Tum), vẫn còn hổ Đông Dương, hươu vàng, mang Trường Sơn, vượn đen má hung và một số loài chim đặc hữu của cao nguyên Kon Tum,…

Đỉnh Trường Sơn chạy theo biên giới Lào – Việt. Vùng chuyển tiếp khá hẹp theo chiều Bắc – Nam, chỉ trong phạm vi Quảng Nam – Đà Nẵng. Cảnh quan đá vôi hiếm gặp (gặp ở Ngũ Hành Sơn và An Điềm), cảnh quan núi đá hoa cương kiểu Trường Sơn Nam cũng chưa phổ biến. Giới động thực vật mang tính chuyển tiếp giữa 2 phần Nam – Bắc Trường Sơn (5 huyện Hiên, Nam Giang, Phước Sơn, Quế Sơn, Trà My (Quảng Nam), lâm trường An Sơn, còn bảo tồn được voi,gà lôi đặc hữu, sao la, mang lớn, bò rừng, thỏ vằn Trường Sơn, chà vá chân xám, trĩ sao như ở Trường Sơn Bắc.

Đỉnh núi Trường Sơn nam uốn cong sát biển tạo ra 2 sườn Đông và Tây khác hẳn nhau: sườn phía Đông của Trường Sơn Nam rất dốc, đặc trưng bởi các dãy núi An Khê, Chư Đju, Tây Khánh Hòa, Chư Yang Sin. Sườn của các dãy núi và khối núi này đổ dốc xuống các đồng bằng ven biển từ Quảng Nam đến Bình Thuận. Trường Sơn Nam lại là vương quốc của đá hoa cương với các sườn núi trơ trụi, đầy những tảng đá khổng lồ, hình tròn, tím xanh, nằm lô nhô, ngổn ngang từ chân đến đỉnh núi. Phân dị mùa khô mùa mưa điển hình làm xuất hiện một hệ sinh thái rừng khộp đặc biệt và duy nhất ở Đông Nam Á, riêng Tây Nguyên diện tích rừng khộp tổng cộng đến 500.000 ngàn ha.

Các vùng rừng núi và rừng pơ mu quanh các khu bảo tồn thiên nhiên Kon Ka Kinh, Kon Cha Rang (Gia Lai), vùng rừng tự nhiên tại các huyện Đắk Tô, Kon Plong, Đắk Glei (Kon Tum), vẫn còn hổ Đông Dương, hươu vàng, mang Trường Sơn, vượn đen má hung, các loài chim cao nguyên Kon Tum