Nguyên nhân gây rối loạn kali máu

  • Tăng Kali máu mức độ nhẹ khi > 5,5 – 6,0mmol/l
  • Tăng Kali máu mức độ trung bình: 6,0 – 6,5 mmol/l
  • Tăng Kali máu mức độ nặng khi > 6,5mmol/l

Nguyên nhân

  • Giảm bài tiết qua đường thận: Suy thận cấp, đợt cấp suy thận mạn, hội chứng Addison, hội chứng giảm Renin, Aldosterone, lợi tiểu giữ muối, bệnh thận tắc nghẽn.
  • Tái phân phối kali từ dịch nội bào ra ngoại bào trong trường hợp: Toan máu. Quá liều các thuốc nhóm Digitalis (Digoxin), thiếu hụt insulin, gia tăng nhanh chóng thẩm thấu dịch ngoại bào (do dùng nhiều Glucose ưu trương, Mannitol 20%).
  • Lượng Kali gia tăng từ nguồn ngoại sinh:
  • Chế độ ăn, uống thực phẩm không hợp lý có chứa nhiều kali.
  • Uống viên kali, truyền kali bổ trung qua đường tĩnh mạch, truyền máu.
  • Kali nội sinh gia tăng do hủy hoại các mô (tan máu, ly giải cơ vân, sau phẫu thuật lớn, xuất huyết tiêu hóa các mức độ, chấn thương có chèn ép, tình trạng tắc mạch cấp tính).
  • Tăng kali máu giả tạo trong một số trường hợp:
  • Kali phóng thích từ các mẫu máu bị đông có tăng cao bạch cầu hay tiểu cầu.
  • Tan máu hoặc đông máu ở các mẫu máu.
  • Garo chi thể, garo mạch máu kéo dài.

Với các trường hợp này cần phải lấy mẫu máu kiểm tra lại hoặc sử dụng xét nghiệm khí máu kiểm tra nồng độ kali trong máu để khẳng định tình trạng rối loạn kali máu có hay không.

Lâm sàng

  • Thường xảy ra khi nồng độ Kali máu mức độ nặng > 6,5 mmol/l; nhưng đôi khi một số trường hợp xuất hiện các triệu chứng rất sớm khi chỉ tăng ở mức độ nhẹ.
  • Khi Kali máu tăng đưa tới cản trở dẫn truyền thần kinh (Acetylcholine) đưa tới liệt cơ, giảm phản xạ gân xương, phù tế bào, nhịp chậm, ngừng tim đột ngột (rung thất hoặc vô tâm thu).
  • Triệu chứng thần kinh cơ: dị cảm, yếu cơ, giảm phản xạ, mất phản xạ, liệt cơ.
  • Triệu chứng ở tim: hầu hết xảy ra khi nồng độ kali máu tăng trên 8 mmol/l.
  • Nhịp tim chậm, ngừng tim do rung thất hoặc vô tâm thu.
  • Rối loạn về điện tim: sóng T cao nhọn, giãn rộng, ST ngắn, sóng P và R giảm biên độ, PR kéo dài, QRS giãn rộng, khoảng QT kéo dài ra, không thấy sóng P.
  • Biến đổi về điện tim thấy rõ khi xuất hiện tình trạng toan máu, pH máu giảm, nồng độ Natri trong máu giảm, calcium trong máu giảm.

Các trường hợp rối loạn kali máu dù tăng hay hạ để có thể gây ra các biến đổi từ nhẹ tới nặng, gây ảnh hưởng tới sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Cần sớm được phát hiện, điều chỉnh bằng các biện pháp phù hợp một cách bài bản và có sự kiểm soát của bác sĩ nhằm đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.