Phản ứng thế là gì? Cho ví dụ

1. Phản ứng thế là gì?

Phản ứng thế là phản ứng hóa học giữa đơn chất và hợp chất, trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của một nguyên tố khác trong hợp chất.

2. Phản ứng thế trong vô cơ

Trong chương trình lớp 8 các bạn học sinh bắt được được biết đến định nghĩa phản ứng thế là gì lớp 8.

Phản ứng thế trong hóa học vô cơ bao giờ cũng có sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố.

Phản ứng thế về bản chất là phản ứng hóa học mà trong đó một nguyên tố có độ hoạt động hóa học mạnh hơn (ở các điều kiện cụ thể về nhiệt độ và áp suất) sẽ thay thế cho nguyên tố có độ hoạt động hóa học yếu hơn trong hợp chất của nguyên tố này, như phản ứng sau:

Phương trình tổng quát

A + BY → AY + B

3. Ví dụ phản ứng thế

Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2

Fe + H2SO4→ FeSO4 + H2

Fe + CuCl2 → FeCl2 + Cu

2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2

Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2

3Cl2 + 2NH3 → 6HCl + N2

Zn + CuCl2 → Cu + ZnCl2

2HCl + Zn → H2 + ZnCl2

2C + SiO2 → 2CO + Si

Fe + CuCl2 → Cu + FeCl2

Fe + H2SO4 → H2 + FeSO4

(2AlCl3 + 3Mg → 2Al + 3MgCl2)

3Cl2 + 6Fe(NO3)2 → 4Fe(NO3)3 + 2FeCl3

4. Phản ứng thế trong hóa học hữu cơ

Trong hóa học hữu cơ, phản ứng thế được biết là phản ứng hóa học mà trong đó một nhóm của một hợp chất được thay bằng một nhóm khác.

Các loại phản ứng thế ở các hợp chất hữu cơ

Phản ứng thế ái lực hạt nhân.

Phản ứng thế ái lực điện tử.

Phản ứng thế gốc.

Ví dụ phản ứng thế hữu cơ

Xét quá trình phản ứng giữa metan và clo, phản ứng xảy ra theo cơ chế gốc, trải qua 3 giai đoạn: khơi mào, phát triển mạch, tắt mạch.

Khơi mào:

(Cl2 → Cl’ + Cl’) (điều kiện: ánh sáng khuếch tán).

Phát triển mạch:

(CH4 + Cl’ overset{askt}{rightarrow} CH3 + HCl)

(CH3’ + Cl2→ CH3Cl + Cl’)

Tắt mạch:

(Cl’ + Cl’ → Cl2)

(CH3’ + Cl’ → CH3Cl)

(CH3’ + CH3’ → CH3-CH3)