Trong khi chủ nghĩa duy tâm quan niệm bản chất của thế giới, cơ sở đầu tiên của mọi tồn tại là một bản nguyên tinh thần, còn vật chất chỉ là sản phẩm của bản nguyên tinh thần ấy thì chủ nghĩa duy vật quan niệm: bản chất của thế giới, thực thể của thế giới là vật chất – cái tồn tại vĩnh viễn, tạo nên mọi sự vật, hiện tượng cùng với những thuộc tính của chúng.
Trước khi chủ nghĩa duy vật biện chứng ra đời, nhìn chung, các nhà triết học duy vật quan niệm vật chất là một hay một số chất tự có, đầu tiên, được coi là những chất “giới hạn tột cùng” đóng vai trò là cơ sở sản sinh ra toàn bộ thế giới. Từ thời cổ đại, thuyết Ngũ hành của triết học Trung Quốc đã cho rằng những chất tự có, đầu tiên ấy là kim – mộc – thủy — hỏa – thổ; ở Ấn Độ, phái Sàmkhya lại quan niệm đấy là Pràkritihay Pradhana; ở Hy Lạp, phái Milê quan niệm là nước{quan niệm của Talét) hay không khí (quan niệm của Anaximen): Hêraclít quan niệm đó là lửa; còn Đêmôcrít thì khẳng định đó là nguyên tử, V.V.. Cho đến thế kỷ XVII, XVIII quan niệm về vật chất của các nhà triết học thời cận đại Tây Âu như Ph.Bêcơn, R.Đềcáctơ, T.Hốpxơ, Đ.Điđơrô, v.v vẫn không có những thay đổi căn bản. Họ tiếp tục đi theo khuynh hướng hiểu về vật chất như các nhà triết học duy vật thời cổ đại và đi sâu tìm hiểu cấu trúc vật chất của giới tự nhiên trong sự biểu hiện cảm tính cụ thể của nó.
Bạn đang xem: Vật chất
Xem thêm : 9 tác hại của ô nhiễm môi trường đối với sức khỏe của bạn
Quan niệm về vật chất của các nhà triết học duy vật trước Mác đã đặt nền móng cho khuynh hướng lấy bản thân giới tự nhiên để giải thích về giới tự nhiên nhưng nó cũng bộc lộ nhiều hạn chế, như: đồng nhất vật chất với vật thể, không hiểu bản chất của ý thức cũng như mối quan hệ giữa ý thức với vật chất; không tìm được cơ sở để xác định những biểu hiện của vậi chất trong đời sống xã hội nên cũng không có cơ sở để đứng trên quan điểm duy vật khi giải quyết các vấn đề về xã hội, V.V.. Những hạn chế đó tất yếu dẫn đến quan điểm duy vật không triệt để: khi giải quyết những vấn đề về giới tự nhiên, các nhà duy vật đứng trên quan điểm duy vật, nhưng khi giải quyết những vấn đề về xã hội họ đã “trượt” sang quan điểm duy tâm.
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp