Thời gian thuốc tan trong dạ dày là bao lâu?

Để đáp ứng được nhu cầu sử dụng và mục đích điều trị, hiện nay trên thị trường có rất nhiều dạng thuốc khác nhau như:

  • Đối với thuốc dạng đường uống: có dạng viên nén, viên nang, thuốc dạng nước, bột, siro…
  • Thuốc đường tiêm: dạng bột pha tiêm, dạng dung dịch tiêm truyền.
  • Thuốc bôi ngoài da: dạng cream, dạng gel, dạng dung dịch…

Mỗi con đường sử dụng thuốc khác nhau thì thuốc sẽ được hấp thu trong cơ thể theo cơ chế khác nhau nhưng đều trải qua các giai đoạn: hấp thu, phân bố trong máu, chuyển hóa và đào thải.

Giai đoạn hấp thu thuốc

Cơ chế, thời gian cũng như cách hấp thu thuốc trong cơ thể là khác nhau đối với đường uống, đường tiêm tuyền và đường bôi. Tùy theo từng bệnh lý, thể trạng bệnh nhân và loại thuốc sử dụng để bác sĩ sẽ đưa ra những chỉ định phù hợp với từng người bệnh.

Hiện nay, các thuốc đường uống đang được sử dụng phổ biến, rộng rãi nhất do tính thuận tiện, dễ dàng sử dụng, an toàn mà vẫn đạt được hiệu quả điều trị. Chỉ những trường hợp cấp cứu cần thiết hoặc không đáp ứng với đường uống hay đường bôi mới chuyển sang sử dụng thuốc đường tiêm truyền.

Với thuốc đường uống

Sau khi thuốc được đưa vào miệng sẽ theo đường thực quản đi xuống dạ dày và được hòa tan bởi dịch vị. Có một số thuốc sẽ được hấp thu trực tiếp tại dạ dày, một số khác sau khi được hòa tan trong dạ dày sẽ di chuyển xuống ruột non rồi được tái hấp thu tại hệ đường ruột. Câu hỏi đặt ra là thời gian thuốc tan trong dạ dày là bao lâu? Trên thực tế, hệ thống mao mạch ở niêm mạc dạ dày rất nghèo nàn nên thuốc ít được hấp thu tại dạ dày và thời gian thuốc lưu lại dạ dày cũng không lâu. Khi nói về thời gian tan thuốc trong dạ dày, các chuyên gia khẳng định rằng điều này có liên quan đến sự trống rỗng và tháo sạch của dạ dày. Tức là, khi đói dạ dày trống rỗng, thuốc sẽ di chuyển trong dạ dày với tốc độ nhanh hơn. Thời gian của thuốc trong dạ dày chỉ khoảng từ 10 – 30 phút. Ngược lại khi ăn no, tốc độ này bị chậm lại, thời gian thuốc ở trong dạ dày có thể kéo dài từ 1 đến 4 giờ. Những thuốc tan chậm, không tan hoặc được hấp thụ ít ở dạ dày sẽ được chuyển xuống ruột và hấp thu tại ruột.

ruột non có rất nhiều nhung mao phát triển phong phú với lưu lượng máu cao nên diện tích hấp thu thuốc lớn, nhu động ruột thường xuyên giúp thuốc được hòa tan và phân bố đều hơn, độ pH của ruột lại thích hợp với nhiều loại thuốc khác nhau. Do đó, khả năng hấp thu thuốc ở ruột non tốt hơn ở dạ dày.

Với thuốc đường tiêm truyền:

So với đường uống, các thuốc tiêm tĩnh mạch và đường truyền sẽ có tác dụng nhanh hơn rất nhiều do trực tiếp đi vào máu để phân bố khắp cơ thể. Ngoài ra, tiêm bắp và tiêm dưới da cũng cho hiệu quả điều trị rất tốt.

Với thuốc đường bôi tại chỗ

Khi sử dụng các thuốc bôi tại chỗ, thuốc sẽ được thẩm thấu trực tiếp qua da và niêm mạc tại vị trí bôi thuốc.

Ưu điểm của thuốc bôi là thuốc có thể thấm nhanh và trực tiếp vào vị trí tổn thương mà không cần phải thông qua hệ mạch máu, cũng không bị sự tác động phá hủy của các enzym trong cơ thể. Mặc dù là thuốc bôi tác động tại chỗ nhưng có một số loại thuốc bôi có thể gây độc tính và tác dụng phụ toàn thân nếu sử dụng trên diện rộng, dùng không đúng cách hay quá liều thuốc. Do đó, cần thận trọng khi sử dụng thuốc.

Một điều mà có không ít người bệnh thắc mắc ở đây là liệu những thuốc đường tiêm hay những thuốc bôi tại chỗ có thể tác động đến dạ dày được hay không? Câu trả lời là hoàn toàn có thể. Về bản chất, thuốc có khả năng tác động đến dạ dày hay không chủ yếu liên quan đến tính chất, dược tính và các hoạt chất của thuốc. Một số thuốc giảm đau chống viêm, corticoid hay nhóm ức chế chọn lọc COX-2 dạng đường tiêm trong điều trị bệnh lý về khớp vẫn có thể gây tổn thương dạ dày nếu không được sử dụng đúng liều và đúng cách.

Giai đoạn phân bố thuốc trong cơ thể

Sau khi được hấp thu, thuốc sẽ theo đường mạch máu đi vào hệ tuần hoàn và được phân bố trong cơ thể tại các tổ chức cơ quan khác nhau với nồng độ và dạng tồn tại khác nhau. Sự phân bố này phụ thuộc vào đặc tính của thuốc và tính chất của cơ quan đích. Tuy nhiên, có một số cơ quan đích rất khó thâm nhập như ở mắt, xương và dịch não tủy. Bởi vậy, cần cân nhắc và thận trọng khi kê đơn.

Giai đoạn chuyển hóa thuốc

Trong cơ thể, gan là cơ quan chính để diễn ra các chuyển hóa thuốc và các chất dưới tác động của men gan và các enzym xúc tác. Trong quá trình chuyển hóa tại gan, thuốc có thể được biến đổi từ dạng không hoạt động sang dạng hoạt động, biến đổi chất độc thành không độc tính và ngược lại cũng có thể chuyển hóa thuốc từ không độc thành có độc tính với cơ thể. Lúc này, gan sẽ tiết ra các men hay các enzym hay các hoạt chất có khả năng phân hủy và làm giảm độc tính của chất độc rồi sau đó đào thải chúng ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu. Ở những trường hợp quá liều, độc tính của hoạt chất bị tăng lên, gan không thể sản xuất đủ lượng men cần thiết để làm giảm độc tính thì các chất độc sẽ xâm nhập phá hủy và gây hoại tử tế bào gan. Do đó, việc đảm bảo duy trì tốt hoạt động chức năng gan là yếu tố quan trọng để giữ một cơ thể khỏe mạnh.

Giai đoạn đào thải

Sau khi trải qua quá trình chuyển hóa tại gan, các chất có lợi sẽ được phân bố vào máu và đưa đến các cơ quan đích, còn lại sẽ được giữ trong gan hoặc đưa đến thận để thận sàng lọc lại rồi sau đó đào thải các chất độc và dư thừa ra ngoài theo con đường nước tiểu. Nói chung, gan và thận là 2 cơ quan chính giúp cơ thể thực hiện quá trình thải trừ thuốc ra ngoài. Ngoài ra, một phần thuốc còn được đào thải qua phân theo đường ruột, hoặc qua phổi theo đường ơi thở và qua da theo đường tuyến mồ hôi. Ở phụ nữ có thai và đang cho con bú, thuốc có thể được bài tiết vào sữa mẹ.