Công an nhân dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới

Xây dựng lực lượng công an trở thành lực lượng nòng cốt, thực sự là “thanh kiếm” và “lá chắn”, bảo vệ, giữ gìn hòa bình ổn định, phát triển đất nước

Lịch sử khẳng định, trong thắng lợi vĩ đại của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, đi qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ, có đóng góp đặc biệt to lớn của lực lượng công an nhân dân, mà khái quát lại đó là: Làm nòng cốt trong bảo vệ, giữ vững bên trong với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc(1). Phối hợp cùng Quân đội nhân dân, dân quân, du kích trực tiếp đánh địch góp phần vào thắng lợi trên mặt trận quân sự(2).

Sau khi đất nước thống nhất, bên cạnh những thuận lợi, đất nước ta tiếp tục đối mặt với những thách thức lớn ở bên trong(3), bên ngoài(4). Trước yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, lực lượng công an đã tích cực, chủ động tham gia xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng ở vùng mới giải phóng; giải quyết tàn dư chiến tranh, tiếp quản và quản lý xã hội, tổ chức quản lý, cải tạo số ngụy quân, ngụy quyền, nhân viên của chế độ cũ, vô hiệu hóa hoạt động chống đối của các đối tượng phản động, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Tham gia chiến đấu bảo vệ vững chắc biên giới phía Tây Nam, phía Bắc; phòng, chống các hoạt động thám báo, tập kích, bắt cóc, gây phỉ, gây bạo loạn; bảo vệ nhân dân, sơ tán khỏi vùng đánh phá của địch; bảo đảm an toàn, bí mật các khu vực trọng yếu, các tin tức, hoạt động quân sự của ta. Chống kế hoạch hậu chiến của địch, đấu tranh bóc gỡ mạng lưới gián điệp, tình báo của đế quốc Mỹ và tay sai cài lại; đập tan âm mưu và hoạt động móc nối, tấn công xâm nhập nội bộ, bắt hàng trăm toán gián điệp, biệt kích, phản động lưu vong từ bên ngoài xâm nhập vào Việt Nam; tiêu diệt và làm tan rã một bộ phận lớn FULRO-2(5) ở vùng Tây Nguyên… Thực tiễn cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Công an nhân dân đã làm tốt vai trò nòng cốt giữ vững ổn định chính trị, xã hội bên trong; phối hợp cùng với Quân đội nhân dân thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Trong thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước và hội nhập quốc tế, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn về kinh tế, văn hóa, xã hội, chính trị ổn định, quốc phòng, an ninh ngày càng được củng cố; đối ngoại mở rộng, đưa thế và lực của đất nước lên tầm cao mới. Tuy nhiên, những thách thức với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc bao gồm cả các yếu tố truyền thống và phi truyền thống vẫn diễn biến rất phức tạp, gay gắt.

Từ thực tiễn tình hình trong nước, thế giới và khu vực, Đảng ta xác định các mục tiêu bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới đó là: Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và nền văn hóa; giữ vững ổn định chính trị và môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ các mục tiêu bảo vệ của thực tiễn, có thể khái quát hơn để thấy hai thách thức lớn đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc luôn hiện hữu, đó là: Thách thức về bảo vệ chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; thách thức về bảo vệ, duy trì ổn định chính trị, xã hội và phát triển bền vững của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại. Bám sát sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, về mọi mặt của Đảng, quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước; nắm chắc, tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Cương lĩnh, các nghị quyết của Đảng về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa IX và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Công an nhân dân đã phát huy vai trò nòng cốt, chủ trì bảo vệ chủ quyền, ổn định chính trị, xã hội và sự phát triển bền vững của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phối hợp cùng với Quân đội nhân dân bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Điều đó được thể hiện thông qua các mặt công tác lớn cụ thể:

Thứ nhất, trên lĩnh vực an ninh quốc gia, đã chủ động nắm chắc, đánh giá, dự báo sát tình hình thế giới, khu vực, trong nước để tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước chủ trương, giải pháp bảo vệ lợi ích, an ninh quốc gia và nâng cao vị thế, uy tín của đất nước; hoàn thiện quan điểm, đường lối, chính sách bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Tổ chức tốt công tác bảo vệ an ninh chính trị, với trọng tâm là bảo vệ vai trò, sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; bảo vệ Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; kịp thời phát hiện, ngăn chặn âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn, khủng bố, phá hoại của các thế lực thù địch, phản động, không để hình thành tổ chức chính trị đối lập trong nước. An ninh kinh tế được bảo đảm, với sự phát triển ngày càng bền vững của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; kịp thời phát hiện, phòng ngừa, xử lý các nguy cơ, các mối đe dọa đối với nền kinh tế đất nước; giải quyết những vấn đề phức tạp liên quan đến an ninh, trật tự nảy sinh trong lĩnh vực kinh tế. An ninh văn hóa, an ninh thông tin – truyền thông, an ninh mạng được tăng cường; chấn chỉnh, xử lý nghiêm sai phạm của nhiều cơ quan báo chí; thể hiện vai trò mũi nhọn trong bảo đảm chủ quyền, lợi ích quốc gia trên không gian mạng, góp phần quan trọng vào chuyển đổi số quốc gia, xây dựng chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. An ninh xã hội, an ninh, trật tự tại các địa bàn chiến lược và trong các tôn giáo có nhiều chuyển biến tích cực…

Thứ hai, trên lĩnh vực trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, đã triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều biện pháp kéo giảm tội phạm; xử lý kịp thời, gốc rễ các vấn đề phức tạp về tội phạm và vi phạm pháp luật, nhất là với các loại tội phạm nguy hiểm, tội phạm có tổ chức, xuyên quốc gia (tội phạm ma túy, tội phạm sử dụng công nghệ cao…), góp phần từng bước xây dựng xã hội ngày càng trật tự, kỷ cương, an ninh, an toàn, lành mạnh. Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm kinh tế, tham nhũng, chức vụ, đạt hiệu quả cao thu hồi nhiều tài sản của Nhà nước bị chiếm đoạt; góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Chủ động nhận diện, phát hiện những thủ đoạn phạm tội mới trong lĩnh vực chứng khoán, bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp… Bên cạnh đó, lực lượng công an xung kích đi đầu trong việc phòng ngừa, ứng phó, giải quyết các thách thức an ninh phi truyền thống và thực hiện nghĩa vụ quốc tế. Điển hình là luôn có mặt ở những nơi khó khăn, gian khổ, nguy hiểm để triển khai các hoạt động hỗ trợ phòng, chống thiên tai; kiểm soát, ngăn chặn đại dịch COVID-19; tham gia tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ trong nước; hỗ trợ lực lượng cứu nạn, cứu hộ quốc tế (như trong vụ động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ) và cử cán bộ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc…

Thứ ba, xây dựng, củng cố vững chắc nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân gắn với nền quốc phòng toàn dân và thế trận quốc phòng toàn dân, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ quốc phòng. Trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, Công an nhân dân và Quân đội nhân dân đã kết hợp chặt chẽ để tham mưu với Đảng, Nhà nước trong thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, kết hợp giữa quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại; phối hợp nắm chắc tình hình để chủ động xử lý hiệu quả các tình huống, hóa giải thách thức, giữ vững thế chủ động chiến lược, không để bị động, bất ngờ trong bảo vệ Tổ quốc. Theo chức năng, nhiệm vụ, lực lượng công an nhân dân chú trọng xây dựng thế trận an ninh nhân dân gắn kết chặt chẽ với thế trận quốc phòng toàn dân, theo hướng thường xuyên, liên tục, toàn dân, toàn diện trên nền tảng “thế trận lòng dân” và không ngừng được củng cố, đổi mới, đi vào chiều sâu nhằm hội tụ lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết toàn dân, niềm tin chính trị, ý thức trách nhiệm công dân của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước; huy động sức mạnh về tinh thần, vật chất của cả hệ thống chính trị và toàn dân vào thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và hoạt động đối ngoại của đất nước.

Thứ tư, xây dựng, củng cố, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; làm tốt công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài. Nhận thức rõ vai trò và sứ mệnh lịch sử của quần chúng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Công an nhân dân đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể xây dựng, củng cố, phát triển phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc vừa có bề rộng, vừa có chiều sâu. Với nhiều cách làm mới, sáng tạo, phong trào thu hút được đông đảo tầng lớp nhân dân tham gia, không chỉ nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an ninh, an toàn, lành mạnh, văn minh, mà còn là phong trào nòng cốt trong các phong trào cách mạng của quần chúng tại địa bàn cơ sở. Thấu suốt chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết – thành công, thành công, đại thành công, nhận thức rõ sức mạnh vô địch của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, cùng với xây dựng phong trào, Công an nhân dân cũng tích cực chủ động tham mưu cấp ủy, chính quyền các cấp đẩy mạnh công tác dân vận; ban hành chính sách phù hợp để xây dựng, củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gắn với kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm sự ổn định, vững mạnh của hệ thống chính trị, nhất là tại cơ sở; tham gia chăm lo giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và sự tin yêu, giúp đỡ lực lượng công an nhân dân. Bên cạnh đó, lực lượng công an đã phối hợp với Bộ Ngoại giao, cơ quan đại diện của Việt Nam tại nước ngoài thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 26-3-2004, của Bộ Chính trị, “Về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài”; nâng cao chất lượng công tác nắm tình hình, bảo vệ, vận động, khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tinh thần yêu nước, hướng về Tổ quốc, phát huy tiềm năng, thế mạnh của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tham mưu với Đảng, Nhà nước ban hành chủ trương, chính sách tạo thuận lợi cho người Việt Nam ở nước ngoài về nước và có những đóng góp thiết thực về vốn, vật chất, tri thức, kinh nghiệm, khoa học, công nghệ… cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển đất nước cũng như tham gia bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, lợi ích quốc gia, dân tộc. Phối hợp với các cơ quan chức năng tích cực giải quyết những vướng mắc pháp lý, các vụ việc phức tạp liên quan đến công dân Việt Nam ở nước ngoài để bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân và sự phát triển lành mạnh, ổn định của cộng đồng.

Thứ năm, công tác đối ngoại Công an nhân dân phục vụ hiệu quả công tác bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và xây dựng Công an nhân dân, đi trước mở đường, phục vụ đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân. Nhận thức rõ các thách thức đe doạ chủ quyền, ổn định chính trị, xã hội và sự phát triển bền vững của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đều có nguyên nhân từ các yếu tố bên ngoài là tình hình thế giới, khu vực và tình hình trong nước. Theo đó, cùng với việc tăng cường các hoạt động phòng, chống, loại bỏ các nguyên nhân, điều kiện bên trong, Công an nhân dân đã chủ động trong hợp tác quốc tế với các đối tác tương ứng của các quốc gia, vùng lãnh thổ và các tổ chức quốc tế bằng các hình thức, bước đi phù hợp. Qua đó hóa giải nhiều nguy cơ, thách thức về an ninh quốc gia từ bên ngoài, tranh thủ sự đồng tình của bạn bè quốc tế, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc. Lực lượng công an nhân dân thông qua đối ngoại hợp tác quốc tế giúp cho bạn bè và đối tác quốc tế hiểu, củng cố niềm tin đối với Việt Nam, từ đó thúc đẩy hội nhập quốc tế của đất nước, đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân.

Thực tiễn lịch sử cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và những năm đổi mới đã cho thấy, bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp thường xuyên, liên tục, toàn dân, toàn diện, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước, trong đó Quân đội nhân dân và Công an nhân dân đóng vai trò nòng cốt. Từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, kháng chiến chống thực dân Pháp, kháng chiến chống đế quốc Mỹ và trong những năm đất nước đổi mới, mở cửa hội nhập đến nay, sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc luôn phải đối mặt với thách thức bởi chiến tranh xâm lược hoặc những nguy cơ đe doạ của chiến tranh xâm lược với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Đồng thời, đó là những thách thức đối với sự ổn định chính trị, xã hội mà trực tiếp nhất là đe doạ vai trò, sự lãnh đạo của Đảng, nền tảng tư tưởng của Đảng, sự đồng thuận thống nhất, tính gắn kết của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; sự ổn định, trật tự, an toàn của xã hội và sự phát triển bền vững của nền kinh tế đất nước theo định hướng của Đảng. Cả hai nguy cơ thách thức này không thể coi nhẹ một nguy cơ thách thức nào và phòng, chống các nguy cơ, thách thức đó phải được tiến hành song song, đồng thời có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

Từ thực tiễn lịch sử xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng công an nhân dân trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, trong sự nghiệp đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng đã chỉ rõ Công an nhân dân luôn đóng vai trò nòng cốt, chủ trì phối hợp với Quân đội nhân dân trong bảo vệ chủ quyền, giữ vững ổn định chính trị, xã hội, phát triển bền vững nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của đất nước. Đồng thời, Công an nhân dân cũng có vai trò rất quan trọng trong phối hợp với Quân đội nhân dân trong bảo vệ chủ quyền, độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Công an nhân dân trong bảo vệ Tổ quốc đó là: Phải nhận thức, bám sát và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị làm nòng cốt, chủ trì trong giữ vững bên trong đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và đất nước. Luôn phải bám sát sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước; trung thành vô hạn đối với Đảng, Tổ quốc, đất nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, chỉ biết còn Đảng thì còn mình. Phối hợp chặt chẽ với Quân đội nhân dân và các ban, bộ, ngành trong tham mưu với Đảng, Nhà nước về bảo vệ Tổ quốc, các nhiệm vụ công tác quốc phòng, an ninh; tổ chức thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ Tổ quốc, về công tác quốc phòng, quân sự và an ninh, trật tự. Gắn kết máu thịt, chặt chẽ với quần chúng nhân dân, chăm lo xây dựng phong trào quần chúng và khối đại đoàn kết toàn dân tộc, sự đồng thuận của lòng dân; xây dựng thế trận an ninh nhân dân vững chắc, gắn kết chặt chẽ với thế trận quốc phòng toàn dân; phối hợp cùng Quân đội nhân dân xây dựng nền, thế trận quốc phòng, an ninh gắn kết chặt chẽ với thế trận lòng dân vững chắc, tạo thế trận tổng hợp bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ Tổ quốc để đất nước không bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Quán triệt sâu sắc chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Người trước súng sau” thường xuyên chăm lo xây dựng lực lượng công an nhân dân thực sự trong sạch, vững mạnh, ngày càng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, có năng lực và sức chiến đấu cao, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Tổ quốc và nhân dân đã tin tưởng giao phó. Trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa những bài học kinh nghiệm quý trong lịch sử bảo vệ an ninh, trật tự của ông cha, tinh hoa của nhân loại, từ thực tiễn và yêu cầu đặt ra cho các mặt công tác công an thường xuyên chăm lo xây dựng, phát triển lý luận khoa học an ninh, để chỉ dẫn, soi đường cho các hoạt động công tác chiến đấu của toàn lực lượng.