Chỉ số HC trong siêu âm chu vi vòng đầu thai nhi và lưu ý dành cho cha mẹ

Chỉ số HC trong siêu âm thai là gì?

Chỉ số HC trong siêu âm thai là Head Circumference – chu vi vòng đầu của thai nhi. Đây là một trong các chỉ số quan trọng khi siêu âm thai, giúp bác sĩ đánh giá kích thước vòng đầu của trẻ có nằm trong ngưỡng bình thường hay không.

(Hình 1- Chu vi vòng đầu (chỉ số HC) trong siêu âm (phần khoang đỏ) ~17,665cm)

Vai trò của chu vi vòng đầu thai nhi thể hiện trong việc theo dõi sự phát triển não bộ của thai nhi, chẩn đoán bất thường về não – hệ thần kinh (nếu có) và phát hiện các nguy cơ trong sản khoa của thai phụ.

Ý nghĩa của chỉ số HC trong siêu âm thai nhi

Chỉ số HC thai nhi có ý nghĩa quan trọng trong khám thai như sau:

• Xác định tuổi thai
• Ước lượng cân nặng của trẻ
• Theo dõi mức độ phát triển của trẻ

(Hình 2 – Bác sĩ tiến hành đo chỉ số HC trong siêu âm thai định kỳ)

Vì chỉ số này có mối liên hệ mật thiết với thể tích não nên chu vi vòng đầu còn được bác sĩ xem xét để đánh giá trọng lượng và theo dõi sự phát triển của não bộ. Khi chỉ số HC trong siêu âm thai thay đổi rất có thể có liên quan đến hệ thống thần kinh – não bộ của trẻ.

Điều này có giá trị cao trong 2 năm đầu đời – giai đoạn vàng phát triển trí não của trẻ:

• Bắt đầu từ tháng thứ 5 của thai kỳ sinh ra 250.000 tế bào thần kinh/ phút và kết nối với nhau mạnh mẽ. Thai nhi hình thành giác quan và phát triển bùng nổ.
• 3 tháng cuối thai kỳ: Não xuất hiện nếp nhăn, em bé bắt đầu nghe, nhìn và nhận biết ngôn ngữ.
• Từ 0 – 2 tuổi: Trí não phát triển vượt trội, trọng lượng não đạt 80% so với người trưởng thành. Hơn 1.000 tỷ tế bào thần kinh kết nối giúp trẻ nhận thức, học hỏi nhanh. Đây là giai đoạn quan trọng nhất để phát triển khả năng tư duy.

(Hình 3 – Chu vi vòng đầu thai nhi khác nhau trong siêu âm của 3 thai phụ)

Ngoài ra, chu vi vòng đầu của thai nhi còn giúp bác sĩ xem xét kích thước thai nhi để tư vấn phương thức sinh thường/ sinh mổ cho mẹ bầu.

Bảng tiêu chuẩn chu vi vòng đầu thai nhi theo tuần thai

Chỉ số HC trong siêu âm thai ở mỗi trẻ là khác nhau và có sự khác biệt trong mỗi thời kỳ. Tuy nhiên, nếu chỉ số HC của thai nhi nằm trong ngưỡng an toàn thì cha mẹ có thể yên tâm rằng em bé đang phát triển bình thường.

(Hình 4 – Bảng tiêu chuẩn chu vi vòng đầu thai nhi theo tuần thai)

Các chỉ định y khoa nếu phát hiện bất thường ở chỉ số HC

Xem thêm : Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ ‘Ở hiền gặp lành’ ẩn chứa điều gì?

Trong trường hợp chu vi vòng đầu của thai nhi nhỏ hơn bình thường, cha mẹ cũng không nên quá lo lắng. Bởi chỉ số HC trong siêu âm thai dưới mức cho phép chưa đủ để kết luận về sự phát triển của não bé là không bình thường. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu để xem xét thêm như sau:

• Siêu âm kiểm tra dị tật thai nhi, có thể chỉ định các kỹ thuật siêu âm hiện đại hơn như siêu âm Doppler, siêu âm 4D,…
• Chụp MRI cho thai phụ để khảo sát các dị dạng trong cấu trúc não và các tạng của thai nhi.
• Chọc ối: Dịch nước ối sẽ được xét nghiệm để xác định thai nhi có bị chứng đầu to/ đầu nhỏ và nguyên nhân gây dị tật.

(Hình 5 – Chỉ định chọc ối có thể được đưa ra nếu chỉ số HC trong siêu âm thai bất thường)

Thời điểm đo chỉ số HC trong siêu âm thai

Khi nào đo chu vi vòng đầu thai nhi?

Chỉ số HC trong siêu âm thai sẽ được bắt đầu đo ở tuần thứ 12 của thai kỳ và đo thường xuyên khi khám thai. Bác sĩ không thực hiện đo sớm hơn bởi trước đó, thai nhi mới phát triển và chưa thành hình. Nếu thực hiện đo chu vi vòng đầu sẽ không chính xác.

Sau tuần 12, chu vi vòng đầu thai nhi (chỉ số HC), đường kính lưỡng đỉnh (chỉ số BPD) và chiều dài xương đùi (chỉ số AC) đã được xác định cụ thể. Chính vì thế số liệu thu được qua siêu âm sẽ ít sai số hơn.

(Hình 6 – Đo chu vi vòng đầu và các chỉ số cho thai nhi vào tuần 28 của thai kỳ)

Sau sinh có phải đo chu vi vòng đầu thai nhi không?

Các chuyên gia khuyến cáo, trẻ nên được đo chu vi vòng đầu từ 0 – 3 tuổi để theo dõi sự phát triển não của bé mỗi tháng. Nếu chỉ số HC không thay đổi trong vòng 2 tháng thì mẹ nên đưa em bé đến các cơ sở y tế ngay để được hỗ trợ y tế kịp thời.

Bác sĩ có thể bắt đầu đo chỉ số HC từ tuần thứ 12. Nhưng trên thực tế, từ tuần thứ 20 của thai kỳ trở đi, trí não của bé mới phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là sau sinh. Khi hệ thống thần kinh – trí não tăng trưởng cũng kéo theo chu vi vòng đầu thay đổi:

• Trẻ sơ sinh: chu vi vòng đầu từ 34 – 35 cm
• Từ 0 – 3 tháng tuổi: chu vi vòng đầu tăng ~ 2cm/ tháng
• Từ 4 – 6 tháng tuổi: chu vi vòng đầu tăng ~ 1cm/ tháng
• Từ 6 – 12 tháng tuổi: chu vi vòng đầu tăng ~ 0,5cm/ tháng

Câu hỏi liên quan về kết quả chu vi vòng đầu

Tại sao chu vi vòng đầu nhỏ hơn bình thường?

Đây có thể là hệ quả của các trường hợp sau:

• Thai phụ bị nhiễm virus rubella, thuỷ đậu, zika,…
• Dị tật bẩm sinh ở hệ thần kinh – não bộ của thai nhi: hẹp hộp sọ, tật đầu nhỏ, não thất duy nhất, bệnh nhăn não…
• Di truyền
• Rối loạn NST
• Thai nhi thiếu oxy nên trí não phát triển chậm
• Ảnh hưởng từ chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, mẹ bầu stress, làm việc quá sức

(Hình 7 – Tật đầu nhỏ có thể phát hiện qua chỉ số HC trong siêu âm thai và sau sinh)

Chu vi vòng đầu thai nhi nhỏ hơn tuổi thai có sao không?

Nếu chỉ số HC trong siêu âm thai nhỏ hơn mức cho phép có thể là do não phát triển chậm, có nguy cơ mắc tật đầu nhỏ. Tất nhiên không loại trừ các trường hợp chu vi vòng đầu của thai nhi nhỏ nhưng thai nhi vẫn phát triển bình thường.

Xem thêm : Tuổi Ất Sửu sinh năm 1985 là mệnh gì? Hợp với tuổi nào, kỵ tuổi nào?

Nếu rơi vào số ít, chu vi đầu nhỏ là biểu hiện của não chậm phát triển, hộp sọ không mở rộng theo kích thước thông thường. Khi đó, em bé sinh ra có nguy cơ cao mắc rối loạn nhận thức, rối loạn thần kinh, chậm phát triển và có thể bị co giật.

Xem thêm:

• Giải đáp thắc mắc: Thai nhi đầu to có sao không?
• Đường kính lưỡng đỉnh thai nhi là gì? Bảng chỉ số đo đường kính lưỡng đỉnh chuẩn Bộ Y tế

Chu vi vòng đầu thai nhi to có sao không?

Chỉ số HC của thai nhi lớn hơn ngưỡng an toàn, tức thai nhi di truyền đầu to lành tính hoặc là biểu hiện của dị tật:

• Não úng thuỷ
• U xơ thần kinh
• Não phì đại
• Xơ cứng củ

Nhiều nghiên cứu cho rằng ngay cả khi chỉ số HC trong siêu âm thai cao, chu vi vòng đầu to là do di truyền, không liên quan đến dị tật. Tuy nhiên, nếu trẻ mắc tật đầu to, ảnh hưởng đến trí tuệ và thể chất sẽ nặng hơn dị tật bẩm sinh. Khoảng 50% trẻ mắc tật đầu to không thể phát triển bình thường.

Mặt khác, nếu thai nhi có chu vi đầu to, cân nặng >4kg thì việc chuyển dạ rất khó khăn có thể gây rách tầng sinh môn, thai nhi bị ngạt khi sinh thường. Vì thế để đảm bảo sức khỏe cho sản phụ thì thai nhi có vòng đầu to thường được chỉ định sinh mổ.

(Hình 8 – Chu vi vòng đầu thai nhi có sự tăng trưởng rõ rệt trong các giai đoạn khác nhau của thai kỳ, có ý nghĩa to lớn trong lập kế hoạch sinh nở)

Có thể nói, chỉ số HC trong siêu âm thai là chỉ số quan trọng trong đánh giá chu vi vòng đầu, sự phát triển và hoàn thiện của hệ thống não bộ trước và sau sinh. Để được hỗ trợ y tế tốt nhất, mẹ nên lựa chọn các bệnh viện lớn để được thăm khám bởi các bác sĩ sản khoa tay nghề tốt.

Siêu âm thai nhi tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông

Bệnh Viện Đa khoa Phương Đông sở hữu hệ thống máy móc siêu âm công nghệ cao. Máy siêu âm màu GE Voluson S6 (Nhập khẩu trực tiếp từ Mỹ), máy siêu âm Affiniti 30,…cho hình ảnh rõ nét, kết quả chính xác.

(Hình 9 – Khám thai tại Bệnh viện Đa Khoa Phương Đông)

Đồng thời, thực hiện siêu âm thai nhi là đội ngũ Khoa Phụ sản giàu kinh nghiệm:TTND – TS – BS. Nguyễn Huy Bạo (Nguyên Giám đốc BV Phụ sản HN), TTUT- BS CKII Nguyễn Thị Bích Ngọc (Nguyên Trưởng khoa Phụ sản – BV Thanh Nhàn),… Các dịch vụ trước và sau sinh cùng đội ngũ hộ sinh, điều dưỡng chuyên nghiệp, nhiệt tình sẵn sàng đồng hành cùng mẹ trước, trong và sau thăm khám.

(Hình 10 – Hình ảnh siêu âm 3D sắc nét dưới máy Affiniti 30 tại BVĐK Phương Đông)

Để đặt lịch khám và biết thêm về chỉ số HC trong siêu âm thai, mẹ bầu có thể liên hệ hotline 19001806 để được đội ngũ của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông hỗ trợ kịp thời!

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp