Phát hành tiền là công cụ để thực hiện chính sách tiền tệ
Phát hành tiền được hiểu là việc ngân hàng Nhà nước đưa thêm một lượng tiền nhất định vào lưu thông để cân bằng với lượng hàng hóa (hay là bình ổn giá) và trong một số trường hợp để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Chính phủ (tạm ứng cho ngân sách).
Bạn đang xem: Phát hành tiền là gì? Chủ thể nào có quyền phát hành tiền? Các kênh, nguyên tắc?
Các kênh phát hành tiền bao gồm:
- Thông qua nghiệp vụ tín dụng giữa Ngân hàng trung ương với các ngân hàng thương mại, cung ứng thêm trong năm theo kế hoạch, theo mục tiêu của chính sách tiền tệ, nhu cầu vay vốn của các tổ chức tín dụng, cho vay tái cấp vốn;
- Phát hành thị trường mở: mua các giấy tờ có giá của Chính phủ (tín phiếu, trái phiếu, giấy tờ có giá ngắn hạn);
- Phát hành thông qua ngân sách nhà nước: bù đắp thiếu hụt ngân sách ngắn hạn;
- Phát hành tiền thông qua kênh ngoại hối: mua ngoại tệ làm dự trữ.
Theo quy định tại Điều 17 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2010 về phát hành tiền giấy, tiền kim loại như sau:
“Điều 17. Phát hành tiền giấy, tiền kim loại
Xem thêm : Trái phiếu kèm chứng quyền là gì? (Cập nhật 2024)
-Ngân hàng Nhà nước là cơ quan duy nhất phát hành tiền giấy, tiền kim loại của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
-Tiền giấy, tiền kim loại do Ngân hàng Nhà nước phát hành là phương tiện thanh toán hợp pháp trên lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
-Ngân hàng Nhà nước bảo đảm cung ứng đủ số lượng và cơ cấu tiền giấy, tiền kim loại cho nền kinh tế.
-Tiền giấy, tiền kim loại phát hành vào lưu thông là tài sản “Nợ” đối với nền kinh tế và được cân đối bằng tài sản “Có” của Ngân hàng Nhà nước.”
Ngân hàng Nhà nước là cơ quan độc quyền phát hành tiền
Xem thêm : Dầu dừa có thể chữa cháy nắng không?
NHNN là cơ quan duy nhất được phép phát hành tiền theo các quy định trong Luật hoặc được Chính phủ phê duyệt (mệnh giá tiền, lọai tiền, mức phát hành…) nhằm đảm bảo thống nhất và an toàn cho hệ thống lưu thông tiền tệ của Quốc gia. Chức năng quan trọng này được thể hiện rõ ở các Điều 18, 19, 20, 21 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2010:
- Thiết kế, in, đúc, bảo quản, vận chuyển, phát hành tiền vào lưu thông: Ngân hàng nhà nước thiết kế mệnh giá, kích thước, trọng lượng, hình vẽ, hoa văn và các đặc điểm khác của tiền (trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt). Tổ chức thực hiện việc in, đúc, bảo quản, vận chuyển, phát hành tiền vào lưu thông, tiêu hủy tiền;
- Xử lý tiền rách nát, hư hỏng: Ngân hàng nhà nước quy định tiêu chuẩn phân loại tiền rách nát, hư hỏng, đổi, thu hồi các loại tiền rách nát, hư hỏng do quá trình lưu thông, không đổi những đồng tiền rách nát hư hỏng do hành vi hủy hoại;
- Thu hồi, thay thế tiền: Ngân hàng Nhà nước thu hồi và rút khỏi lưu thông các loại tiền không còn thích hợp và phát hành tiền khác thay thế;
- Ngân hàng Nhà nước tổ chức thực hiện việc thiết kế, in, đúc, bán ở trong nước và nước ngoài các loại tiền mẫu, tiền lưu niệm phục vụ cho mục đích sư tập hoặc mục đích khác theo quy định của Thủ tướng chính phủ.
Hoạt động phát hành tiền tập trung vào NHNN vì các lí do sau:
- Lượng tiền trong lưu thông giờ đây bao gồm cả tiền mặt và tiền gửi ở ngân hàng. Sự mở rộng các hoạt động tín dụng sẽ làm tăng nhu cầu tiêu tiền mặt. Vì thế, khi nắm vai trò độc quyền phát hành, ngân hàng trung ương có cơ hội để kiểm soát khả năng mở rộng tín dụng và do đó điều chỉnh lượng tiền cần phát hành;
- Giấy bạc do NHNN phát hành- một ngân hàng nhận được sư ưu đãi tối ưu từ Chính phủ – sẽ có uy tín cao trong lưu thông;
- Việc phát hành tiền mang lại lợi nhuận, vì thế tốt nhất nên được tập trung vào một ngân hàng để tiện cho việc phân phối và sử dụng nguồn lợi đó một cách thích hợp;
- Chính phủ muốn kiểm soát sự biến động của lượng tiền trong lưu thông trong phạm vi toàn quốc.
Nguyên tắc phát hành tiền:
– Nguyên tắc khối lượng tiền phát hành ra phải đảm bảo bằng kim loại quí hiện có trong kho dự trữ của ngân hàng;
– Nguyên tắc phát hành tiền phải được đảm bảo bằng hàng hóa thể hiện trên mệnh giá kỳ phiếu thương mại (thông qua hoạt động tín dụng chiết khấu).
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp