Tổng hợp kiến thức về tác phẩm Chiếc thuyền ở xa xôi của Nguyễn Minh Châu
Bạn đang xem: Chiếc thuyền ở xa xôi – tác giả, bối cảnh sáng tác, cốt truyện, dàn ý, phân tích
I. TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM
1. Tác giả Nguyễn Minh Châu
– Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) xuất thân từ làng Thời, xã Quỳnh Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
– Về sự nghiệp sáng tác:+ Ông để lại di sản văn học đồ sộ, đặc biệt là trong lĩnh vực tiểu thuyết và truyện ngắn.+ Là một trong những người tiên phong của văn học Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.
– Về phong cách sáng tác:+ Trước năm 1975: tập trung vào đề tài chiến tranh, với một ngòi bút đậm chất sử thi và lãng mạn.+ Sau năm 1975: có sự thay đổi trong cách tiếp cận sáng tác, chuyển sang viết về đời sống đa dạng kết hợp với cảm nhận về cuộc sống hiện thực.
2. Bối cảnh sáng tác
– Truyện ngắn ‘Chiếc thuyền ngoài xa’ được viết vào tháng 8/1983, khi cuộc chiến tranh chống Mỹ kết thúc với chiến thắng, và dân tộc bước vào giai đoạn đổi mới.- Đây là giai đoạn thứ hai của sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Minh Châu – từ việc viết sử thi lãng mạn sang cảm nhận về cuộc sống với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh.
3. Tựa đề ‘Chiếc thuyền ngoài xa’
– Trước hết, ‘Chiếc thuyền ngoài xa’ được coi là một biểu tượng của nghệ thuật, biểu hiện sự hoàn mỹ và cao thượng, khiến người nghệ sĩ cảm thấy tâm hồn được làm dịu đi khi ngắm nhìn.- Chiếc thuyền ngoài xa phản ánh một sự mâu thuẫn đầy mỉa mai: sau vẻ đẹp lãng mạn, sâu thẳm là thực tại đời thường.=> Tựa đề đã rõ ràng thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm: chiếc thuyền ngoài xa là biểu tượng cho mối liên kết giữa nghệ thuật và cuộc sống, mang lại bài học sâu sắc về cách nhìn nhận cuộc sống và con người – cần có cái nhìn đa chiều, sâu sắc để khám phá bản chất ẩn sau vẻ bề ngoài của sự hiện hữu.
4. Cấu trúc
– Phần 1 (Từ đầu đến ‘chiếc thuyền lưới vó đã biến mất’): Hai khám phá của nhiếp ảnh gia Phùng.- Phần 2 (phần còn lại): Câu chuyện về người phụ nữ hàng chài và bức ảnh được lựa chọn.
5. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Ý nghĩa của nội dung
Qua câu chuyện về tác phẩm nghệ thuật, ‘Chiếc thuyền ngoài xa’ đã truyền đạt một thông điệp sâu sắc về cách nhìn nhận con người và cuộc sống: cần phải có cái nhìn đa chiều, nhiều khía cạnh khi đánh giá con người, hiện thực. Đồng thời truyền tải những giá trị chân thành về nghệ thuật, về mối liên hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.
b. Ý nghĩa của nghệ thuật
– Nghệ thuật trong việc xây dựng cốt truyện, nhân vật mang tính độc đáo.- Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo.
6. Sơ đồ tư duy
* Sơ đồ tư duy về truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa
* Sơ đồ tư duy về nhân vật người phụ nữ hàng chài
* Sơ đồ tư duy về nhân vật Phùng
7. Dàn ý của truyện Chiếc thuyền ngoài xa
a. Giới thiệu
Tác giả và tác phẩm được giới thiệu
b. Nội dung chính
* Tổng quan:– Nguyễn Minh Châu, tác giả của các tác phẩm nổi tiếng như ‘Bến quê’, ‘Chiếc thuyền ngoài xa’, ‘Cỏ lau’,… đã góp phần làm sáng tỏ văn học Việt Nam thời đổi mới.- ‘Chiếc thuyền ngoài xa’ ra đời vào tháng 8/1983, được xuất bản trong tập ‘Bến quê’ (1985).
* Cốt truyện và hai phát hiện của Phùng:
– Phát hiện về cảnh đẹp lộng lẫy:+ Chiếc thuyền lưới vó cập bến dưới ánh nắng ấm áp – Bức tranh thơ mộng của danh họa thời cổ.+ Vẻ đẹp toàn diện khiến Phùng bối rối, kinh ngạc và hạnh phúc.+ Nghệ thuật là vẻ đẹp của đạo đức.
– Phát hiện thứ hai – Sự nghịch lý của cuộc sống, bản chất xấu sau vẻ đẹp hoàn hảo:+ Hình ảnh của người phụ nữ xấu xí hiện ra.+ Cảnh của người chồng bạo lực, cảnh con đánh cha, cảnh cha đánh con.+ Phùng hiểu rằng ranh giới giữa vẻ đẹp toàn diện và sự thật tàn nhẫn, xấu xa của cuộc sống chỉ là một màn che mờ mong manh.
* Nhân vật trung tâm – Người phụ nữ làng chài:
– Đại diện cho sự đau khổ của phụ nữ ven biển, chị ấy chịu ba gánh nặng lớn:+ Ngoại hình xấu xí: Cao to, thô kệch, mặt rỗ,…+ Nghèo khó, nhiều con, thuyền chật.+ Bị bạo hành trong gia đình, phải chịu đựng, tổn thương về cả thể xác lẫn tinh thần.
– Những vẻ đẹp ẩn sau lớp vỏ xấu xí, khổ đau của người phụ nữ:+ Tấm lòng bao dung, thông cảm, biết ơn với người chồng tàn ác, luôn tự trách mình.+ Tình mẫu tử cao quý, lòng hy sinh, chỉ sống vì con cái, luôn nhớ về những khoảnh khắc gia đình hạnh phúc.+ Sự sâu sắc, thông hiểu, chỉ ra sự ngây thơ và đơn giản trong cách nhìn cuộc sống của Phùng và Đẩu, khiến họ hiểu rõ về thực tế cuộc sống.
* Nhân vật Phùng:
– Nhận ra rằng không thể giải phóng con người khỏi đói nghèo, khỏi bạo lực trong gia đình chỉ bằng lòng tốt và pháp luật.- Hiểu rằng không thể đánh giá toàn bộ tình hình chỉ từ một góc nhìn một chiều, mà cần phải sử dụng cái nhìn đa chiều, suy xét kỹ lưỡng và tìm hiểu sâu sắc.
Xem thêm : Cách tính tuổi vào lớp 1 theo quy định mới nhất
c. Kết luận
– Nguyễn Minh Châu sâu sắc nhận ra rằng ‘Ngọc có vết, việc đời đa mặt’, không phải mọi thứ đều hoàn hảo, ở sau vẻ đẹp và hoàn mỹ là những thực tế đắng cay.- Người nghệ sĩ cần có cái nhìn sâu sắc, nhạy bén để đánh giá những giá trị đạo đức và nhân văn, không nên bị lôi cuốn bởi những vẻ đẹp chỉ lung linh bề ngoài mà không có tâm hồn.
II. Bài Phân Tích và Cảm Nhận
1. Phân Tích Truyện ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’
Nguyễn Minh Châu là một tác giả tiên phong trong thời kỳ đổi mới với nhiều tác phẩm ngắn xuất sắc như Bến Quê, Mảnh Trăng Cuối Rừng, Chiếc Thuyền Ngoài Xa, … Các tác phẩm của ông luôn chứa đựng những triết lý, những bài học sâu sắc về cuộc sống. Và truyện ngắn Chiếc Thuyền Ngoài Xa cũng là một trong những tác phẩm mang đậm phong cách tự sự – triết lý của ông.
Chiếc Thuyền Ngoài Xa được viết vào năm 1983, kể về một nhiếp ảnh gia tên Phùng. Để hoàn thành nhiệm vụ chụp một bộ ảnh biển mới, anh ta đã thực hiện một chuyến đi thực tế đến một vùng biển – nơi từng là chiến trường của mình để tìm kiếm một bức ảnh cho bộ lịch mới. Và tại đây, anh đã có hai phát hiện quan trọng, một là một bức ảnh “đắt giá trời cho” khiến anh phải say mê, ngây ngất vì đẹp, hai là phát hiện về một sự thật trần trụi ngay sau vẻ đẹp hoàn mỹ anh vừa tìm ra.
>> Đọc thêm Phân Tích Truyện ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’ tại đây.
2. Phân Tích Nhân Vật Người Phụ Nữ Làng Chài Trong Truyện ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’
Người nghệ sĩ luôn dành cả đời để tìm kiếm vẻ đẹp và sự hoàn mỹ. Tuy nhiên, không phải mọi vẻ đẹp đều đơn giản, mà có thể ẩn chứa những sự thật không hoàn mỹ bên trong. Câu chuyện về người phụ nữ làng chài trong tác phẩm ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’ của nhà văn Nguyễn Minh Châu đã cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về bản chất của cuộc sống, mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Một bức tranh về thuyền và biển ‘toàn bích’ nhưng lại ẩn chứa trong đó là số phận đau khổ của người lao động nghèo, điển hình là người phụ nữ làng chài. Từ đó, chúng ta có thể thấy được những giá trị nhân đạo sâu sắc mà tác giả muốn gửi gắm.
Chiếc Thuyền Ngoài Xa kể về cuộc hành trình của nhiếp ảnh gia Phùng trong việc tìm kiếm nguồn cảm hứng cho một bức ảnh cho bìa cuốn lịch mới. Trong chuyến đi đó, anh đã quay về nơi chiến trường cũ của mình để tìm nguồn cảm hứng. Quả thực, anh đã có được một bức ảnh để đời, một bức ảnh với vẻ đẹp ‘đơn giản và toàn bích’…
>> Xem chi tiết Phân Tích Nhân Vật Người Phụ Nữ Làng Chài Trong Truyện ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’ tại đây.
3. Phân Tích Hai Phát Hiện của Nghệ Sĩ Phùng Trong Truyện Ngắn ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’
Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn có nhiều đóng góp cho văn học Việt Nam. Với ngòi bút tài năng và sâu sắc, ông đã truyền đạt những chiêm nghiệm về cuộc sống, cuộc đời qua các nhân vật trong tác phẩm của mình. Trong số đó, ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’ nổi bật như một biểu tượng cho phong cách nghệ thuật của ông. Truyện được viết vào năm 1983, khắc họa số phận con người trong những ngày sau cách mạng. Trong tác phẩm này, hai phát hiện đặc biệt của nghệ sĩ Phùng là điểm nhấn quan trọng, giúp tác giả truyền đạt tư tưởng sâu sắc và toàn diện nhất.
Phùng là một người lính trở về từ cuộc chiến tranh nặng nề của đất nước. Sau cách mạng, anh trở thành nhiếp ảnh gia. Nhiệm vụ của Phùng là tạo ra một tác phẩm nghệ thuật về thuyền và biển để hoàn thiện cho bộ lịch năm sau…
>> Xem chi tiết Phân Tích Hai Phát Hiện của Nghệ Sĩ Phùng Trong Truyện Ngắn ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’ tại đây.
4. Nhận Định về Vẻ Đẹp Ẩn Giấu của Người Phụ Nữ Làng Chài Trong ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’
Nguyễn Minh Châu là một trong những tác giả đáng chú ý nhất trong văn học Việt Nam hiện đại. Ông mở ra con đường mới cho văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới bằng các tác phẩm đặc sắc từ những năm 80-90. Từ nguồn cảm hứng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông chú trọng vào việc tìm hiểu số phận của những con người sau chiến tranh. Trong Chiếc Thuyền Ngoài Xa, ông khám phá những đề tài đạo đức và tìm kiếm cái đẹp ẩn chứa trong những cuộc đời đầy đau thương.
Nguyễn Minh Châu đã tạo ra hai tình huống truyện độc đáo, khai thác sâu sắc về số phận của người phụ nữ làng chài. Cảnh đầu tiên trên bãi biển, khi Phùng hạnh phúc với bức ảnh đắt giá, thì sự xuất hiện của người phụ nữ làng chài đã làm tan nát cảnh hạnh phúc ấy…
>> Xem chi tiết Nhận Định về Vẻ Đẹp Ẩn Giấu của Người Phụ Nữ Làng Chài Trong ‘Chiếc Thuyền Ngoài Xa’ tại đây.
“”””KẾT THÚC””””-
Ngoài việc ôn tập, củng cố kiến thức về các tác phẩm truyện, hãy đảm bảo rằng các em cũng ôn tập về các tác phẩm thơ quan trọng trong chương trình nhé! Bài viết Việt Bắc – Tác giả, hoàn cảnh sáng tác, nội dung, bố cục, phân tích tác phẩm sẽ giúp các em hệ thống hóa kiến thức về bài thơ Việt Bắc – một trong những tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ Tố Hữu.
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp