Lợi nhuận độc quyền và giá cả độc quyền

Khi các tổ chức độc quyền xuất hiện các tổ chức độc quyền có thể ấn định giá cả độc quyền mua, độc quyền bán để thu lợi nhuận độc quyền cao.

Lợi nhuận độc quyền: là lợi nhuận thu được cao hơn lợi nhuận bình quân, do sự thống trị của các tổ chức độc quyền đem lại.

Các tổ chức độc quyền thống trị bằng cách khống chế (áp đặt) giá bán hàng hóa cao và giá mua hàng hóa thấp, do đó các tổ chức độc quyền luôn thu được lợi nhuận độc quyền cao. Nguồn gốc của lợi nhuận độc quyền cao là lao động không công của công nhân làm việc trong các xí nghiệp độc quyền; một phần lao động không công của công nhân làm việc trong các xí nghiệp ngoài độc quyền; một phần giá trị thặng dư của các nhà tư bản vừa và nhỏ bị mất đi do thua thiệt trong cuộc cạnh tranh; phần lao động thặng dư và đôi khi cả một phần lao động tất yếu của những người sản xuất nhỏ, nhân dân lao động ở các nước tư bản và các nước thuộc địa và phụ thuộc.

Giá cả độc quyền: là giá cả do các tổ chức độc quyền áp đặt trong mua v à bán hàng hóa.

Giá cả độc quyền gồm chí phí sản xuất cộng với lợi nhuận độc quyền (GCĐQ = K = Pđq).

Do chiếm được vị trí độc quyền về sản xuất và tiêu thụ hàng hóa nên các t ổ chức độc quyền áp đặt được giá cả độc quyền. Giá cả độc quyền gồm có giá cả độc quyền cao (khi bán) và giá cả độc quyền thấp (khi mua). Về thực chất, giá c ả độc quyền vẫn không thoát ly và không phủ định cơ sở của nó là giá trị. Trong mối quan hệ này thì giá trị vẫn là cơ sở, là nội dung bên trong giá cả độc quyền. Giá cả độc quyền chỉ lên xuống xoay quanh giá trị hàng hóa và khi xuất hiện giá c ả độc quyền thì giá cả thị trường lên xuống xoay quanh giá cả độc quyền.

Nếu trong giai đoạn cạnh tranh tự do của nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa các doanh nghiệp tư bản luôn mua và bán hàng hóa xoay quanh giá cả sản xuất, do đó họ luôn thu được lợi nhuận bình quân, thì trong giai đoạn độc quyền các tổ chức độc quyền luôn mua và bán hàng hóa xoay quanh giá cả độc quyền, do đó họ luôn thu được lợi nhuận độc quyền cao. Vì vậy, giá cả độc quyền và lợi

nhuận độc quyền là quy luật kinh tế của nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa trong giai đoạn độc quyền. Trong đó, quy luật giá cả độc quyền là hình thức biểu hiện hoạt động cụ thể của quy luật giá trị, còn quy luật lợi nhuận độc quyền là hình thức biểu hiện hoạt động cụ thể của quy luật giá trị thặng dư.