Những bài thơ chữ nôm của nguyễn trãi hay và nổi tiếng

Quan hải – 關海

樁木重重海浪前沉江鐵鎖亦徒然覆舟始信民猶水恃險難憑命在天禍福有媒非一日英雄遺恨幾千年乾坤今古無窮意卻在滄浪遠樹烟

Phiên âm Hán Việt

Thung mộc trùng trùng hải lãng tiền ;Trầm giang thiết tỏa diệt đồ nhiên.Phúc chu thủy tín dân do thủy ;Thị hiểm nan bằng mệnh tại thiên.Họa phúc hữu môi phi nhất nhật ;Anh hùng di hận kỷ thiên niên.Càn khôn kim cổ vô cùng ý,Khước tại thương lang viễn thụ yên.

Dịch nghĩa

Cọc gỗ lớp lớp trồng trước sóng biển ;Xích sắt ngầm dưới sông cũng vậy thôi.Thuyền bị lật mới tin rằng dân là như nước ;Cậy đất hiểm cũng khó dựa, mệnh là ở trời.Họa phúc có manh mối không phải một ngày ;Anh hùng để mối hận mấy nghìn năm sau.Lẽ của trời đất và xưa nay, thực là vô cùng.Vẫn là ở chỗ sắc nước bát ngát, cây khói xa vời.

>>> Xem thêm về Chữ nôm là gì? Sự hình thành chữ nôm qua bài viết ACC Group

Bạch đằng hải khẩu – 白藤海口

朔風吹海氣凌凌輕起吟帆過白藤鱷斷鯨刳山曲曲戈沉戟折岸層層關河百二由天設豪傑功名此地曾往事回頭嗟已矣臨流撫影意難勝

Phiên âm Hán Việt

Sóc phong xuy hải khí lăng lăng;Khinh khởi ngâm phàm quá Bạch-đằng.Ngạc đoạn kình khoa sơn khúc khúcQua trầm kích chiết ngạn tằng tằngQuan hà bách nhị do thiên thiết ;Hào kiệt công danh thử địa tằng.Vãng sự hồi đầu ta dĩ hĩLâm lưu phủ ảnh ý nan thăng.

Dịch nghĩa

Gió bấc thổi trên biển, khí biển lạnh rùng.Nhẹ kéo buồm thơ để qua cửa Bạch-đằng.Như cá sấu bị chặt, cá kình bị mổ, núi chia từng khúc mộtNhư mũi qua chìm, cây xích gãy, bên bờ lớp lớp chồng.Quan hà hiểm hai người chống trăm người do trời xếp đặtHào kiệt lập công danh đất ấy từng là nơi.Quay đầu xem việc cũ, ôi xong rồi !Cúi xuống dòng mò bóng, ý khôn nói xiết.

Chu trung ngẫu thành – 舟中偶成

雨後春潮漲海門天風吹起浪花噴半林殘照篩煙樹隔水孤鐘搗月村風景可人詩入畫湖山滿目酒盈樽舊遊歷歷余曾記往事重尋只夢魂

Phiên âm Hán Việt

Vũ hậu xuân triều trướng hải môn ;Thiên phong xuy khỉ lãng hoa phun.Bán lâm tàn chiếu sư yên thụCách thủy cô chung đảo nguyệt thônPhong cảnh khả nhân thi nhập họa ;Hồ sơn mãn mục tửu doanh tôn.Cựu du lịch lịch dư tằng ký ;Vãng sự trùng tầm chỉ mộng hồn.

Dịch nghĩa

Sau mưa nước triều xuân tràn cửa biển ;Gió trời nổi lên hoa sóng tóe phun.Bày nửa rừng bóng chiều xế như rây qua khói ;Thôn cách sông tiếng chuông vắng như giã sáng trăng.Phong cảnh chiều người, có thơ trong họa ;Núi hồ đầy mắt, rót rượu chén tràn.Những chuyến đi chơi cũ ta còn nhớ mồn một ;Việc xưa muốn tìm lại chỉ nhờ hồn mộng thôi.

Đề Bá Nha cổ cầm đồ – 題伯牙鼓琴圖

鐘期不作鑄金難獨抱瑤琴對月彈靜夜碧宵涼似水一聲鶴唳九皋寒

Phiên âm Hán Việt

Chung Kỳ bất tác chú kim nanĐộc bão dao cầm đối nguyệt đàn.Tĩnh dạ bích tiêu lương tự thủy ;Nhất thanh hạc lệ cửu cao hàn.

Dịch nghĩa

Không làm được Chung Kỳ vì đúc vàng khó ;Một mình ôm đàn ngọc đối trăng mà đàn.Đêm lặng vòm trời biếc lạnh như nước,Một tiếng hạc rít lạnh ngắt ở chín chằm.

Đề kiếm – 題劍

藍山自昔臥神龍世事懸知在掌中大任有歸天啓聖昌期一遇虎生風國讎洗盡千年恥金匱終藏萬世功整頓乾坤從此了世間那更數雄英

Phiên âm Hán Việt

Lam-sơn tự tích ngọa thần longThế sự huyền tri tại chưởng trung.Đại nhiệm hữu qui thiên khải thánhXương kỳ nhất ngộ hổ sinh phongQuốc thù tẩy tận thiên niên sỉ ;Kim quỹ chung tàng vạn thế công.Chỉnh đốn càn khôn tòng thử liễu ;Thế gian na cánh sổ anh hùng

Dịch nghĩa

Rồng thần từ xưa nằm ở Lam-sơn,Việc đời đã biết trước như nằm trong tay.Việc lớn đã chọn người, trời báo cho thánh biết;Thời thịnh mà gặp được, thì hùm sinh gió tức bay được.Thù nước đã rửa sạch sỉ nhục hàng nghìn nămTrong hộp vàng cuối cùng xếp công muôn thuở.Chỉnh đốn càn khôn từ đó là xongThế gian lại có đếm xỉa gì bực anh hùng nữa.

>>> Xem thêm về Chữ nôm là gì? Cách thức cấu tạo chữ nôm qua bài viết ACC Group

Oán thán – 冤

浮俗升沉五十年故山泉石負情緣虛名實禍殊堪笑眾謗孤忠絕可憐數有難逃知有命大如未喪也關天獄中牘背空遭辱金闕何由達寸箋

Phiên âm Hán Việt

Phù tục thăng trầm ngũ thập niênCố sơn tuyền thạch phụ tình duyên.Hư danh thực họa thù kham tiếuChúng báng cô trung tuyệt khả liên.Số hữu nan đào tri thị mệnhVăn như vị táng dã quan thiên.Ngục trung độc bối không tao nhục ;Kim khuyết hà do đạt thốn tiên ?

Dịch nghĩa

Nổi chìm trong phù tục đã năm chục năm,Đành phụ tình duyên với khe và đá của núi cũ.Danh hư mà họa thực, rất đáng buồn cườiLắm kẻ ghét một mình trung, rất đáng thương hại.Khó trốn được số mình, biết là vì mệnhTư văn như chưa bỏ, cũng bởi ở trời.Trong ngục viết ở lưng tờ, khi không bị nhụcCửa khuyết vàng làm thế nào mà đạt được tờ giấy lên ?