Sau phẫu thuật kiêng ăn gì để vết mổ mau lành, nhanh hồi phục

02/02/2024 Bởi Luật Đường Gia

Sau phẫu thuật kiêng ăn gì là một trong những câu hỏi được nhiều người bệnh quan tâm. Bởi lẽ, sau kíp mổ, hầu hết người bệnh đều bị suy nhược thể chất và phải đối mặt với nguy cơ cao khởi phát các biến chứng sau mổ như nhiễm trùng, rò dịch, phù nề…. Vậy, người bệnh vừa mổ xong kiêng ăn gì để ngăn ngừa biến chứng? Đâu là danh sách những loại thực phẩm làm chậm quá trình phục hồi mà người bệnh cần hạn chế tiêu thụ? Tất cả sẽ được Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.

Có thể bạn quan tâm

Vì sao sau phẫu thuật cần ăn kiêng đúng cách?

Sau mổ, việc ăn kiêng đúng cách là rất quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hồi phục và giúp người bệnh phòng tránh được nhiều biến chứng tiềm ẩn. Dưới đây là một số lý do tại sao bạn cần ăn kiêng sau phẫu thuật:

Bạn đang xem: Sau phẫu thuật kiêng ăn gì để vết mổ mau lành, nhanh hồi phục

1. Giúp vết thương nhanh lành

Dinh dưỡng đúng cách giúp vết mổ nhanh liền da (thường là 7 ngày sau phẫu thuật). Ví dụ:

Ăn nhiều thực phẩm giàu protein giúp tăng cường quá trình tái tạo tế bào và lành vết thương;
Ăn thực phẩm giàu vitamin C (từ trái cây như cam, dứa, dâu…) kích thích da tăng sinh mô liên kết, cần thiết cho quá trình hồi phục vết thương;
Hạn chế ăn quá nhiều muối, đường có thể hỗ trợ giảm viêm và ngăn ngừa biến chứng phù nề.

2. Giảm nguy cơ nhiễm trùng

Sau mổ, hệ miễn dịch của người bệnh thường bị suy yếu tạm thời. Đây là cơ hội để các vi khuẩn tấn công, gây nhiễm trùng và khởi phát các biến chứng như mưng mủ, rò dịch, sưng đau tại vị trí mổ, khiến vết khâu chậm lành hoặc thậm chí bị hoại tử. Vì thế, tăng cường bổ sung những dưỡng chất giúp tăng cường sức đề kháng (kẽm, sắt, selen, vitamin C, vitamin D, protein…) giúp nâng cao “hàng rào” miễn dịch, hỗ trợ kháng viêm và ngăn ngừa biến chứng.

3. Tránh táo bón

Táo bón là một tình trạng rối loạn tiêu hóa thường gặp sau phẫu thuật do việc sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau, kháng sinh cũng như do sự hạn chế vận động. Lúc này, ăn thực phẩm giàu chất xơ và uống đủ nước giúp nhuận tràng, kích thích tiêu hóa và đẩy lùi chứng táo bón.

Tóm lại, ăn uống kiêng khem theo một số nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng sau phẫu thuật giúp bạn tăng cường sức khỏe toàn diện, rút ngắn thời gian hồi phục, cắt giảm chi phí y tế và cải thiện chất lượng cuộc sống. Vậy, người mới mổ kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe?

Sau phẫu thuật kiêng ăn gì?

Để vết mổ mau lành và cơ thể nhanh chóng phục hồi, việc hiểu rõ mổ xong kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe là một phần không thể thiếu trong kế hoạch chăm sóc sức khỏe của mỗi người bệnh. Dưới đây là danh sách 11 nhóm thực phẩm mà người bệnh sau phẫu thuật cần kiêng cữ để hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi:

1. Thực phẩm có thể gây táo bón

Sau phẫu thuật, nhiều bệnh nhân có nguy cơ mắc phải táo bón do một số nguyên nhân như sử dụng thuốc giảm đau, hạn chế vận động, thay đổi chế độ ăn uống, mất ngủ hoặc căng thẳng quá mức gây rối loạn nội tiết. Táo bón không chỉ gây khó chịu cho bệnh nhân mà còn có thể tạo ra áp lực lên vết mổ, gây đau khi đi ngoài, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ và lâu lành vết thương sau mổ. Vì vậy, sau phẫu thuật kiêng ăn gì gây táo bón là điều rất quan trọng.

Một số thực phẩm tiềm ẩn nguy cơ gây táo bón khi tiêu thụ quá nhiều bao gồm:

Các thực phẩm ít chất xơ: đạm động vật (thịt đỏ, thịt gia cầm, nội tạng động vật, thủy hải sản,..), đồ ăn công nghiệp / đóng hộp (bánh kẹo ngọt, mì gói,…), socola (đặc biệt là sô-cô-la trắng), thực phẩm chiên rán (gà rán, xôi chiên,…);
Các sản phẩm từ sữa: Sữa nguyên kem, kem béo, bánh su kem, sữa chua, đặc biệt là phô mai;
Các loại đồ uống có chứa caffeine: Caffeine kích thích lợi tiểu, có thể gây mất nước, làm tăng nguy cơ táo bón. Hợp chất này thường chứa nhiều trong cà phê, trà xanh và nước tăng lực.

2. Sau mổ kiêng ăn thức ăn cay

Sau mổ, người bệnh cần tránh ăn cay để hạn chế gây khó chịu cho đường tiêu hóa. Bởi lẽ, tiêu thụ thực phẩm cay nóng có thể gây kích thích niêm mạc hầu họng – thực quản – dạ dày, làm tăng nguy cơ gây khởi phát biến chứng trào ngược thực quản, ợ chua hoặc viêm loét dạ dày. Điều này đặc biệt quan trọng với người bệnh sau phẫu thuật vùng đầu cổ, đường tiêu hóa hoặc khu vực gần hệ tiêu hóa (miệng, hầu họng, thực quản, dạ dày, tuyến giáp, ruột). Do đó, sau phẫu thuật kiêng ăn gì cay nóng giúp bảo vệ đường tiêu hóa, hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra tối ưu.

3. Sau phẫu thuật kiêng đồ uống có cồn

Trong suốt 2 tuần đầu sau phẫu thuật, người bệnh thường được kê đơn thuốc giảm đau và các loại thuốc kháng sinh khác sau khi mổ. Lúc này, tiêu thụ rượu bia có thể gây tương tác thuốc, tạo ra các phản ứng không mong muốn hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc. Do đó, người bệnh sau phẫu thuật cần kiêng hoàn toàn đồ có cồn trong ít nhất 2 tuần đầu sau phẫu thuật.

Xem thêm : Tuổi Mão sinh năm bao nhiêu? Tất tần tật những vấn đề xoay quanh tuổi Mão

Sau khoảng thời gian này, uống rượu ở mức độ thấp đến trung bình (dưới 28g cồn / ngày) không có khả năng làm tăng nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật. Tuy nhiên, khi bạn càng uống nhiều cồn hơn thì nguy cơ xuất hiện biến chứng hậu phẫu cũng càng tăng cao hơn. Do đó, để quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi và trọn vẹn, bạn nên kiêng hoàn toàn đồ uống có cồn trong quá trình phục hồi sau phẫu thuật.

4. Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn (thịt xông khói, xúc xích, lạp xưởng, patê…) thường chứa chất béo bão hòa, cholesterol và chất béo chuyển hóa, có thể thúc đẩy các phản ứng viêm trong cơ thể tiến triển, làm chậm quá trình chữa lành hồi phục. Mặt khác, thực phẩm chế biến sẵn thường chứa hàm lượng muối cao, làm tăng huyết áp, gây áp lực lên vết mổ, dẫn đến sưng và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Do đó, sau phẫu thuật kiêng ăn gì chứa thực phẩm chế biến sẵn thường là lời khuyên được nhiều bác sĩ khuyến nghị để hỗ trợ quá trình phục hồi diễn ra tối ưu.

5. Tránh món ăn nhiều dầu mỡ

Tương tự như thực phẩm chế biến sẵn, món ăn nhiều dầu mỡ cũng chứa nhiều chất béo bão hòa và có khả năng kích thích viêm. Do đó, người bệnh sau mổ kiêng ăn gì chứa nhiều dầu mỡ chính là nguyên tắc “vàng” giúp quá trình hồi phục tiến triển thuận lợi. Một số thực phẩm nhiều dầu mỡ mà người bệnh cần hạn chế tiêu thụ bao gồm: thức ăn nhanh, thực phẩm chiên rán, thịt ba chỉ, mỡ dưới da của các loại gia súc / gia cầm.

6. Mổ xong kiêng ăn thực phẩm gây viêm

Sau phẫu thuật, cơ thể cần một khoảng thời gian để phục hồi, làm lành vết thương và điều chỉnh lại sự cân bằng sinh lý. Việc tiêu thụ thực phẩm gây viêm có thể tăng nguy cơ viêm nhiễm, làm chậm lành vết thương mổ và gây ra các biến chứng không mong muốn. Ngược lại, người bệnh sau phẫu thuật kiêng ăn gì chứa nhiều các chất gây viêm (chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, muối, đường, cồn…) sẽ hỗ trợ cơ thể hồi phục tối ưu.

Một số thực phẩm gây viêm phổ biến bao gồm:

Thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa: Bao gồm thực phẩm chế biến sẵn (xúc xích, thịt hun khói, lạp xưởng…), thực phẩm chiên rán và đồ ăn đóng hộp;
Thực phẩm chứa cồn: Bao gồm rượu, bia và các loại đồ uống lên men từ trái cây;
Thực phẩm nhiều đường: Bánh kẹo, nước ngọt đóng chai và các sản phẩm có đường thêm vào;
Thực phẩm nhiều muối: Theo các chuyên gia tại Đại học bang Georgia (Hoa Kỳ), tiêu thụ quá nhiều muối (ăn quá mặn) có thể kích thích các phản ứng viêm trong cơ thể ở những người bệnh có tiền sử tăng huyết áp và xơ vữa động mạch. Do đó, người bệnh sau phẫu thuật kiêng ăn gì quá mặn giúp tạo điều kiện cho cơ thể hồi phục nhanh chóng.

7. Mới mổ xong kiêng ăn thức ăn cứng

Sau phẫu thuật, một số bệnh nhân sau phẫu thuật có thể cảm thấy buồn nôn do tác dụng phụ của thuốc gây mê, thuốc giảm đau hoặc do quá trình phẫu thuật. Lúc này, việc lựa chọn thực phẩm mềm / lỏng giúp giảm nguy cơ kích thích tiêu hóa, gây nôn mửa; đồng thời, hỗ trợ bù đắp đủ hàm lượng nước còn thiếu cho cơ thể.

Đặc biệt, đối với những bệnh nhân đã phẫu thuật ở vùng miệng, họng hoặc đường tiêu hóa trên, việc ăn thực phẩm cứng có thể gây khó khăn khi nuốt, làm vết mổ lâu hồi phục. Bên cạnh đó, đối với những bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật nội soi tiêu hóa, việc ăn thực phẩm cứng có nguy cơ cao gây tắc nghẽn / tổn thương cục bộ đường tiêu hóa. Do đó, người bệnh sau phẫu thuật kiêng ăn gì quá cứng (giò xương, xí quách, càng cua,…) để cơ thể dễ hấp thụ dưỡng chất và bảo vệ niêm mạc tiêu hóa tối ưu.

8. Nên tránh những thực phẩm có nguy cơ để lại sẹo

Tính đến thời điểm hiện tại, không có bất kỳ thực phẩm nào được chứng minh có khả năng gây ra sẹo sau phẫu thuật. Một số người thường lầm tưởng rằng việc tiêu thụ một số thực phẩm quá bổ dưỡng (thịt bò, gà, thủy hải sản, rau muống….) có thể gây sẹo lồi, nhưng thực tế không có bằng chứng khoa học rõ ràng về điều này. Do đó, người bệnh không cần nhất thiết phải kiêng khem bất kỳ thực phẩm nào chỉ vì sợ để lại sẹo, trừ trường hợp bạn nghi ngờ thực phẩm đó đã từng gây sẹo lồi cho một vết thương của mình trước đây.

Hình thành sẹo lồi / lõm là một biến chứng thường gặp ở da, gây mất thẩm mỹ cho người bệnh sau phẫu thuật. Tuy nhiên, quá trình hình thành sẹo ở da là một quá trình phức tạp, phụ thuộc nhiều vào yếu tố “cơ địa”, tức gen di truyền và những đặc điểm sinh lý riêng biệt, chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào dinh dưỡng.

Đối với người bệnh sau phẫu thuật, nguyên tắc chung là cần tiêu thụ các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, protein để tăng cường tái tạo mô, giảm thiểu việc da bị chậm hồi phục và hình thành sẹo. Ví dụ, vitamin A, C, E và kẽm đều là những dưỡng chất quan trọng, kích thích cơ thể tăng sinh collagen – một mạng lưới mô liên kết cần thiết cho việc “kéo da non”, khiến vết mổ nhanh lành.

9. Thực phẩm có thể gây dị ứng

Sau phẫu thuật, cơ thể của người bệnh thường rất nhạy cảm và đang trong quá trình hồi phục. Việc tiêu thụ thực phẩm có khả năng gây dị ứng có thể gây nên các rủi ro như:

Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch: Cơ thể đang cố gắng hồi phục từ phẫu thuật cần hệ miễn dịch đang hoạt động hết công suất để giúp vết thương lành. Phản ứng dị ứng có thể gia tăng áp lực lên hệ miễn dịch, gây suy nhược thể chất và khiến người bệnh lâu lại sức;
Sưng và viêm: Vết mổ hoặc khu vực đã được phẫu thuật có thể bị sưng, viêm nếu hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mạnh trước các tác nhân gây dị ứng, khiến quá trình phục hồi gặp bất lợi.

Xem thêm : Xem tài liệu

Do đó, nếu một người đã biết mình có tiền sử dị ứng với một loại thực phẩm nào đó, việc tránh tiêu thụ các loại thực phẩm này giúp bạn bảo vệ sức khỏe toàn diện, hỗ trợ vết thương nhanh chóng phục hồi.

10. Thực phẩm có tính kích thích

Thực phẩm có tính kích thích (trà, cà phê, socola, thức uống có cồn, đồ ăn cay nóng…) có thể gây ra nhiều tác động bất lợi lên cơ thể người bệnh sau phẫu thuật, trong đó bao gồm:

Kích thích hệ tiêu hóa: Thực phẩm cay nóng (ớt, tiêu…) hoặc có vị chua (rau củ ngâm chua, giấm táo…) có thể gây ra sự kích thích đối với niêm mạc dạ dày và ruột khi tiêu thụ quá mức, gây nên tình trạng chướng bụng, khó tiêu hoặc tiêu chảy. Điều này gây cản trở cho quá trình hồi phục;
Kích thích hệ thần kinh: Thức uống chứa caffeine (cà phê, trà xanh…) hoặc nitro oxide (nước tăng lực) có thể gây mất ngủ, tăng nhịp tim hoặc lo âu, điều này làm giảm khả năng hồi phục của người bệnh;
Kích thích bài tiết: Thức uống chứa nhiều caffeine hoặc cồn có thể kích thích thận tăng cường bài niệu, gây mất nước và ảnh hưởng đến sự cân bằng điện giải của cơ thể;
Gây tăng huyết áp: Một số thực phẩm có thể làm tăng huyết áp, chẳng hạn như thực phẩm chứa quá nhiều muối hoặc đường. Điều này không tốt cho người bệnh sau phẫu thuật, đặc biệt là những người vừa phẫu thuật liên quan đến tim mạch.

Do đó, sau phẫu thuật kiêng ăn gì chứa nhiều chất kích thích là lời khuyên thường được nhiều bác sĩ chỉ định cho người bệnh, giúp tối ưu quá trình phục hồi.

11. Mới mổ xong không nên ăn thực phẩm sống, chưa được nấu chín

Sau phẫu thuật, hệ thống miễn dịch của cơ thể thường bị suy yếu, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. Việc ăn thực phẩm tái, sống làm tăng nguy cơ tiếp xúc với vi khuẩn, virus và các ký sinh trùng như Salmonella, E. coli và Listeria, khiến người bệnh có nguy cơ cao bị ngộ độc thực phẩm, nhiễm trùng máu, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, sau phẫu thuật kiêng ăn gì chưa được nấu chín gần như trở thành một quy tắc “vàng”, bất di bất dịch mà tất cả người bệnh cần tuân thủ nếu muốn đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Sau phẫu thuật kiêng ăn bao lâu?

Sau phẫu thuật, người bệnh cần kiêng cữ (ăn uống theo nguyên tắc) trong vòng ít nhất từ 2 – 8 tuần. Tuy nhiên, trên thực tế, thời gian kiêng ăn sau phẫu thuật có thể kéo dài hơn, phụ thuộc vào loại phẫu thuật, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và khuyến nghị của bác sĩ. Nhìn chung, không có một quy tắc cụ thể cho tất cả mọi người về thời gian kiêng ăn sau phẫu thuật. Do đó, trong mọi tình huống, người bệnh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ về thời gian kiêng cữ để tối ưu hóa quá trình phục hồi.

Những lưu ý khi ăn kiêng sau phẫu thuật

Trong quá trình xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hỗ trợ cơ thể phục hồi tối ưu, ngoài việc quan tâm sau phẫu thuật nên ăn gì, người bệnh còn cần lưu ý thêm những nguyên tắc dinh dưỡng sau:

Không ăn uống quá kiêng khem: Cần duy trì lượng calo ít nhất từ 25 – 30 kcal / kg cơ thể / ngày để cung cấp năng lượng cho sự phục hồi. Tránh ăn quá ít, dẫn đến mệt mỏi, mất sức.
Ăn từ lỏng đến đặc, từ ít đến nhiều: Bắt đầu với chế độ ăn lỏng như cháo, nước luộc rau, nước ép trái cây đến rau củ nghiền, súp và dần dần chuyển sang thực phẩm đặc hơn như bánh mì, mì ống, cơm…. Tăng dần số lượng thực phẩm lên mỗi ngày cho đến khi ăn đủ ít nhất 2000 calo / ngày;
Chia nhiều cữ ăn mỗi ngày: Thay vì ăn 3 bữa lớn, người bệnh cần chia thành 4 – 6 bữa nhỏ để cơ thể dễ tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng;
Uống đủ nước: Uống đủ 1.5 – 2 lít nước / ngày là rất quan trọng, nhưng bạn cần lưu ý không uống quá nhiều nước trước bữa ăn 15 phút hoặc uống trong giờ ăn để tránh làm loãng dịch vị và gây căng tức dạ dày, khiến bạn khó tiêu hóa;
Dành cho người bệnh không thể nhai / nuốt:
- Đặt ống thông dạ dày: Đối với người bệnh không thể nhai hoặc nuốt, việc sử dụng ống thông dạ dày (ống sonde) để truyền dinh dưỡng là một lựa chọn tối ưu. Thức ăn truyền qua sonde thường là thực phẩm chế biến sẵn, ở dạng lỏng, được cân chỉnh để đảm bảo cung cấp đầy đủ calo và dinh dưỡng cho người bệnh;
- Truyền tĩnh mạch: Đối với bệnh nhân không thể tiêu hóa thông qua dạ dày hoặc ruột, truyền dinh dưỡng thông qua đường tiêm tĩnh mạch là phương pháp dung nạp dưỡng chất tối ưu. Song, khi thực hiện phương pháp này, người bệnh cần phải tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và đảm bảo vệ sinh khi truyền.

Lưu ý, trên đây chỉ là những lưu ý cơ bản khi xây dựng chế độ ăn cho người bệnh sau phẫu thuật. Trên thực tế, mỗi người đều có một tình trạng sức khỏe và cơ địa riêng biệt. Do đó, trong mọi tình huống, bạn cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên viên dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể hơn.

Những sai lầm sau phẫu thuật làm chậm quá trình phục hồi

Sau phẫu thuật, việc phục hồi nhanh chóng và hiệu quả là rất quan trọng. Tuy nhiên, có một số sai lầm thường gặp có thể làm chậm quá trình này, chẳng hạn như:

Nôn nóng bắt đầu lại cuộc sống: Một số người vừa cảm thấy khá tốt sau phẫu thuật đã vội nhanh chóng quay trở lại guồng làm việc và lịch trình vận động thể chất như trước đây. Điều này có thể tiềm ẩn nguy cơ gây ra chấn thương hoặc làm chậm quá trình lành vết thương;
Nằm quá lâu trên giường: Dù cảm thấy mệt mỏi, việc nằm yên cả ngày trên giường có thể gây ra nhiều vấn đề như: hạn chế lưu thông máu, cứng khớp, dị hóa cơ bắp,… Do đó, ngoài thời gian ngủ, bạn cần cử động các khớp tại chỗ hoặc đứng lên đi lại chậm rãi sau mỗi 60 – 120 phút nằm yên trên giường;
Bỏ qua thuốc giảm đau: Một số người lo lắng về tác dụng phụ của thuốc giảm đau và quyết định không dùng chúng, nhưng việc này có thể làm chậm quá trình phục hồi;
Không ăn uống điều độ: Sau phẫu thuật, cơ thể cần nhiều năng lượng và dinh dưỡng để phục hồi. Việc không ăn uống đủ chất có thể làm chậm tiến trình này;
Không tham gia vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu giúp khôi phục chức năng cơ xương khớp, hỗ trợ người bệnh tái hòa nhập cuộc sống dễ dàng, đặc biệt là với những người bệnh vừa thực hiện xong ca mổ liên quan đến cơ xương khớp;
Không tuân thủ lời khuyên của bác sĩ: Bác sĩ thường đưa ra những hướng dẫn cụ thể về các việc nên và không nên làm sau phẫu thuật. Việc không tuân thủ chỉ định, dù là vô tình, đều có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Trên đây là những lưu ý quan trọng giúp người bệnh chăm sóc sức khỏe đúng cách sau phẫu thuật. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã biết được người mới mổ xong kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe, giúp quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.

Sau khi hiểu rõ sau phẫu thuật kiêng ăn gì, điều tiếp theo bạn cần là sự tư vấn chuyên sâu từ các chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng được thực đơn ăn uống tối ưu. Do đó, bạn hãy nhanh tay liên hệ đến Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để được tư vấn thiết kế thực đơn ăn uống chi tiết, dành riêng cho người bệnh sau phẫu thuật. Chúc bạn mau chóng hồi phục sức khỏe và trở lại cuộc sống bình thường!

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp