Xu hướng điều chỉnh lãi suất trên toàn cầu
Lạm phát tăng cao kỷ lục đã buộc nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới phải ứng phó bằng cách thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay nhất trong vòng 15 năm qua.
Bạn đang xem: Tăng lãi suất nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô
Các số liệu thống kê cho thấy, tính đến cuối tháng 9 vừa qua, khoảng 90 nền kinh tế trên toàn cầu đã thực hiện 257 lượt tăng lãi suất, cao hơn gấp đôi cả năm ngoái. Xu hướng tăng lãi suất đã diễn ra trên diện rộng, từ các nền kinh tế lớn như Mỹ hay châu Âu, cho tới các nền kinh tế mới nổi.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) là một trong những ngân hàng trung ương lớn tỏ ra quyết liệt nhất trong cuộc chiến chống lạm phát, khi đã tiến hành tổng cộng 5 đợt tăng lãi suất kể từ đầu năm tới nay. Các ngân hàng trung ương Anh, Australia hay Canada đều đã triển khai các biện pháp tương tự, trong khi ngân hàng trung ương châu Âu cũng tiến hành những đợt tăng lãi suất đầu tiên sau hơn 10 năm.
Tại các nền kinh tế mới nổi, lạm phát cao cũng buộc giới hoạch định chính sách phải mạnh tay hành động. Theo Reuters, quy mô các đợt tăng lãi suất mà nhóm này thực hiện kể từ đầu năm tới nay, hiện đã cao gấp đôi so với cả năm 2021.
Tầm quan trọng của việc điều chỉnh lãi suất
Trong bối cảnh lạm phát toàn cầu dường như đang khó giải quyết hơn so với dự tính ban đầu, nhiều ngân hàng trung ương đã phát đi những tín hiệu về việc có thể tăng lãi suất nhanh hơn, mạnh hơn vào cuối năm nay.
Việc kiềm chế lạm phát rõ ràng đang là ưu tiên hàng đầu của các ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, điều này sẽ có ảnh hưởng thế nào tới tăng trưởng kinh tế?
Theo các chuyên gia, việc hành động quyết liệt vào lúc này là hết sức cần thiết, bởi điều này sẽ đảm bảo sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế trong dài hạn.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), chính sách của các ngân hàng trung ương đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc chiến chống lạm phát. Tổ chức này kêu gọi các thể chế tài chính cần phải kiên trì cho đến khi tình hình thực sự được cải thiện.
Bà Kristalina Georgieva, Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nhận định: “Chúng ta cần các ngân hàng trung ương phải hành động một cách quyết liệt bởi lạm phát sẽ rất dai dẳng. Nếu không bị ngăn chặn, điều này sẽ ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng và tác động tiêu cực đến người nghèo”.
Bên cạnh đó, điều chỉnh lãi suất cũng là công cụ quan trọng được nhiều ngân hàng trung ương như Hàn Quốc, Indonesia hay Philippines sử dụng trong thời gian qua để hỗ trợ đồng nội tệ không giảm sâu so với USD.
Ông Rhee Chang Yong, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc, cho biết: “Những biến động về tỷ giá hối đoái đã tạo ra sự bất ổn trên thị trường tài chính khiến dòng tiền chảy ra khỏi nền kinh tế và thúc đẩy các hành vi đầu cơ. Trên cơ sở đó, chúng tôi đánh giá rằng, cần tăng cường các phản ứng chính sách bằng cách nâng lãi suất”.
Xem thêm : 1/6 là ngày gì? Tìm hiểu ngay để hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa ngày đặc biệt này!
Theo IMF, một trong những vấn đề mà các ngân hàng trung ương cần chú ý khi tăng lãi suất là độ trễ của chính sách. 1 nghiên cứu được thực hiện hồi năm 2016 cho thấy, lãi suất cơ bản tăng 1 điểm % có thể giảm lạm phát tối đa 1 điểm %. Tuy nhiên, sẽ phải mất từ 2 – 4 năm để đạt hiệu quả tối đa. Điều này đòi hỏi các ngân hàng trung ương phải duy trì sự kiên nhẫn, tránh đảo chiều chính sách quá sớm, đồng thời cũng không đẩy lãi suất lên quá cao, để nền kinh tế bị thiệt hại.
Còn theo Ngân hàng Thế giới (WB), việc nâng lãi suất để kiểm soát lạm phát là điều cần thiết, song ngân hàng trung ương các nước không nên thực hiện riêng rẽ mà cần có sự phối hợp chặt chẽ, để đảm bảo vừa kiểm soát lạm phát một cách hiệu quả, vừa hạn chế những tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Những dự báo về chính sách lãi suất của FED vào cuối năm
Hiện mọi sự chú ý của thị trường toàn cầu đang đổ dồn về hai cuộc họp chính sách cuối năm của FED, ngân hàng trung ương có ảnh hưởng lớn nhất thế giới. Cuộc họp kế tiếp sẽ diễn ra ngay trong tuần tới.
Việc FED tiếp tục tăng lãi suất đã là điều gần như chắc chắn. Vấn đề đang được giới đầu tư quan tâm, là liệu FED sẽ có lộ trình chính sách như thế nào?
Trong một phát biểu hồi tuần trước, Chủ tịch FED chi nhánh Philadelphia, ông Patrick Harker đã thể hiện quan điểm kiên định về việc ngân hàng trung ương Mỹ sẽ tiếp tục tăng lãi suất để kìm đà leo thang giá cả. Ông cho biết, đây là điều cần thiết, bởi “Số liệu lạm phát hiện vẫn chưa như mong muốn, nên lãi suất của FED có thể vượt mức 4%”.
Quan điểm trên cũng nhận được sự đồng thuận của giới phân tích. 95% số chuyên gia được Reuters khảo sát đều bày tỏ tin tưởng rằng, FED sẽ tiến hành tăng lãi suất thêm 0,75 điểm % trong cuộc họp chính sách diễn ra vào tuần đầu tiên tháng 11tới.
Ông Paul Kim, Giám đốc điều hành, Quỹ Simplify ETF, chia sẻ: “Tôi cho rằng, hầu hết thị trường đang kỳ vọng vào mức tăng 0,75 điểm %, và một số ít đã nghĩ đến mức tăng 1 điểm %. Một mức tăng thấp hơn như 0,5 điểm % sẽ khiến thị trường thất vọng. Vẫn còn quá sớm để một sự thay đổi như vậy có thể xảy ra. Câu hỏi được đặt ra là FED sẽ làm gì tiếp sau đó?”.
Theo Thời báo Phố Wall, giới chức FED hiện vẫn đang bất đồng trong vấn đề tăng lãi suất tại cuộc họp vào tháng 12. Nhiều quan chức vẫn chủ trương duy trì đà tăng mạnh, Tuy nhiên, một số quan chức khác lại đang ủng hộ việc thực hiện mức tăng chậm hơn, để giảm bớt rủi ro cho nền kinh tế.
Ông Mike Mussio, Chủ tịch Quỹ FBB Capital Partners, cho biết: “Một số thành viên Hội đồng Cục Dự trữ liên bang Mỹ FED đã đề cập đến khả năng giảm nhịp độ nâng lãi suất sau cuộc họp tháng 11. Còn lần nâng tới trong tháng 11, chúng tôi vẫn dự đoán mức tăng sẽ là 0,75 điểm %. Đây đều là những luồng thông tin tích cực đối với thị trường chứng khoán lúc này”.
Kịch bản phổ biến nhất có thể xảy ra là các quan chức FED sẽ chấp thuận mức tăng 0,75 điểm % vào tháng 11, và 0,5 điểm % vào tháng 12. Còn trong năm 2023, các nhà hoạch định chính sách sẽ tiến hành nâng lãi suất dựa trên các số liệu kinh tế mới, với mức tăng có thể cao hơn một chút so với dự báo được đưa ra hồi tháng 9.
Ngân hàng thương mại thận trọng điều chỉnh biểu lãi suất
Tại hầu hết các ngân hàng thương mại biểu lãi suất chưa thay đổi, ngoại trừ một vài ngân hàng nhỏ có sự điều chỉnh ở một vài kỳ hạn ngắn.
Mặc dù quyết định tăng lãi suất điều hành của Ngân hàng nhà nước có hiệu lực từ ngày 25/10 nhưng cả 4 ngân hàng có vốn nhà nước và hơn chục ngân hàng thương mại cổ phần lớn khác đều chưa thay đổi biểu lãi suất huy động trong ngày 25/10. Đại diện một ngân hàng cho biết, động thái tăng lãi suất lần này của ngân hàng nhà nước sẽ không có quá nhiều tác động bởi chỉ ảnh hưởng tới kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng, trong khi các ngân hàng đang mong muốn huy động các kỳ trung dài hạn nhiều hơn.
Xem thêm : Tin tức
Ông Nguyễn Hưng, Tổng Giám đốc TPBank, cho biết: “Các kỳ hạn trên 12 tháng đã tăng lên và có cách biệt khá lớn với kỳ hạn dưới 6 tháng, nên việc NHNN điều chỉnh kỳ hạn duối 6 tháng thì chỉ cho phù hợp với mặt bằng, trước mắt sẽ không ảnh hưởng quá lớn trên thị trường tiền tệ và nó cũng không ảnh hưởng quá nhiều tới mặt bằng lãi suất hay chạy đua lãi suất”.
Còn ở Vietcombank, lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng, cao nhất mới chỉ khoảng 4,4%/năm, còn cách khá xa mức trần 6% được phép. Ngân hàng này cũng đang cân nhắc điều chỉnh, tuy nhiên sẽ tính toán cân đối, nhằm đảm bảo mặt bằng lãi suất hợp lý, cho cả tiền gửi và tiền vay.
Bà Phùng Nguyễn Hải Yến, Phó Tổng Giám đốc Vietcombank, cho biết: “Bên cạnh tăng lãi suất huy động thì việc bình ổn LS cho vay vẫn là mục tiêu đặt ra, các kế hoạch kinh doanh đã vượt nên sẽ triển khai 1 loạt các giải pháp tiết kiệm chi phí, kiểm soát nợ trích lập dự phòng và triển khai các chính sách hỗ trợ cho vay trong thời gian tới”.
Trong bối cảnh nhiều ngân hàng trung ương lớn trên thế giới tăng lãi suất, đồng USD tăng giá thì việc tăng lãi suất tiền đồng cũng được nhận định nhằm đảm bảo mức lãi suất thực dương cho người gửi tiền, từ đó, giúp ổn định thanh khoản của hệ thống ngân hàng.
Tăng lãi suất nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô
Quyết định tăng lãi suất điều hành từ ngày 25/10 của Ngân hàng Nhà nước là bước đi tiếp theo sau khi cơ quan này nâng biên độ tỷ giá giao ngay giữa đồng Việt Nam và USD.
Theo nhiều chuyên gia, sự phối hợp đồng bộ giữa các công cụ chính sách tiền tệ sẽ góp phần đạt được 2 mục tiêu quan trọng: là bảo đảm giá trị đồng tiền và kiểm soát lạm phát.
Để tránh cho giá cả hàng hóa thực phẩm tăng cao, tăng lãi suất là một trong những biện pháp góp phần kiểm soát lạm phát. Có thể lấy ví dụ, đơn cử như khi lãi suất thấp, người tiêu dùng có thể sẽ có nhu cầu vay để mua hàng hóa, nhưng khi lãi suất tăng thì họ sẽ cần cân nhắc hơn. Vì thế, nhu cầu vay tiêu dùng, nhu cầu vay đầu tư của các doanh nghiệp cũng sẽ giảm, qua đó, làm giảm sức ép đối với xu hướng tăng giá cả, hay chính là lạm phát.
GS.TS Trần Thọ Đạt, Ủy viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, cho biết: “Lãi suất tăng lên sẽ làm giảm nhu cầu đầu tư trong nền kinh tế, các doanh nghiệp phải cân nhắc hơn trong nhu cầu đầu tư, nó không tạo ra sức ép với tổng cầu trên phương diện là các doanh nghiệp phải tăng đầu vào sử dụng cho sản xuất kinh doanh”.
TS Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, nhận định: “Nếu không tăng lãi suất thì đồng nghĩa là tự phá giá đồng tiền của mình, điều này ảnh hưởng tới giá nhập khẩu của chúng ta, vì thế, Ngân hàng Trung ương buộc phải tăng lãi suất để tương thích với giá USD, đây là xu hướng chung của các Ngân hàng Trung ương thế giới”.
Quan trọng hơn, việc Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất là để tránh tạo ra khoảng cách quá lớn trong điều hành so với mặt bằng chung xu hướng của nhiều quốc gia lớn trên thế giới, từ đó, giúp giữ chân các dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Các động thái liên tiếp trong thời gian gần đây của Ngân hàng Nhà nước đang cho thấy, chính sách tiền tệ của Việt Nam đang phát huy sự chủ động, linh hoạt nhằm ổn định kinh tế vĩ mô và thích ứng kịp thời với diễn biến thị trường trong và ngoài nước.
Trong thời gian tới, ngân hàng nhà nước cho biết sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường trong nước và quốc tế để kịp thời điều hành linh hoạt, đồng bộ các giải pháp, công cụ chính sách tiền tệ, sẵn sàng can thiệp thị trường tiền tệ, ngoại hối để đáp ứng nhu cầu thanh khoản của các tổ chức tín dụng, qua đó góp phần ổn định thị trường, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng, tiếp tục góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp