Ở bụng có mạch đập, có phải là bất thường không?

Động mạch chủ – động mạch lớn nhất trong cơ thể là một mạch máu lớn mang máu có oxy đi từ tim. Nó bắt nguồn ngay sau van động mạch chủ kết nối với phía bên trái của tim và kéo dài qua toàn bộ ngực và bụng. Phần động mạch chủ nằm sâu bên trong bụng, ngay phía trước cột sống, được gọi là động mạch chủ bụng.

Theo thời gian, thành động mạch có thể trở nên yếu và rộng ra. Sau đó, áp lực của máu bơm qua động mạch chủ có thể khiến khu vực yếu ớt này phình ra bên ngoài giống như một quả bóng (được gọi là chứng phình động mạch). Phình động mạch chủ bụng (AAA hoặc “bộ ba A”) xuất hiện khi loại mạch này suy yếu xảy ra ở phần của động mạch chủ chạy qua bụng.

Phần lớn các AAA là kết quả của chứng xơ vữa động mạch, một bệnh thoái hóa mãn tính của thành động mạch. Trong đó chất béo, cholesterol và các chất khác tích tụ trong thành động mạch tạo ra các mảng bám mềm hoặc cứng.

Chứng phình động mạch chủ bụng thường phát triển chậm trong khoảng thời gian nhiều năm và hầu như không gây ra bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Đôi khi, đặc biệt là ở những bệnh nhân gầy, có thể cảm thấy bụng bị rung. Phình mạch phát triển càng lớn thì khả năng vỡ hoặc vỡ càng lớn.

Phình động mạch chủ bụng có thể hình thành ở bất cứ người nào, nhưng thường gặp nhất ở nam trên 60 tuổi, có một hay nhiều yếu tố nguy cơ kể trên. Phình động mạch càng lớn, nguy cơ vỡ càng cao. Túi phình phát triển từ từ trong nhiều năm và không gây ra triệu chứng rõ rệt. Nếu túi phình lớn nhanh, rách ra (vỡ phình) hoặc máu chảy dọc theo thành động mạch (bóc tách động mạch), các triệu chứng có thể đến đột ngột gây yếu liệt chi, thậm chí tử vong nhanh chóng do mất máu cấp tính.

Ở những người gầy có lớp mỡ và cơ bụng rất mỏng thì việc sờ được mạch đập của động mạch chủ bụng là có thể. Siêu âm bụng là phương tiện chẩn đoán đơn giản và an toàn, không xâm lấn để khảo sát kích thước động mạch chủ bụng hay ở bụng có mạch đập không.

Nếu chứng phình động mạch mở rộng nhanh chóng, rách hoặc rò rỉ, các triệu chứng sau có thể phát triển đột ngột:

  • Ban đầu, bạn có thể cảm thấy mạch đập ở bụng của bạn, cảm giác giống như nhịp tim;
  • Đau bụng hoặc lưng dữ dội và dai dẳng, có thể lan đến mông và chân
  • Đổ mồ hôi và dính;
  • Chóng mặt;
  • Buồn nôn và ói mửa;
  • Nhịp tim nhanh;
  • Khó thở;
  • Huyết áp thấp.

Các yếu tố nguy cơ chính đối với AAA bao gồm: Tiền sử gia đình, hút thuốc, nhiễm trùng mycotic và cao huyết áp lâu dài. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), nam giới có tiền sử hút thuốc nên được khám sàng lọc triple A một lần trong độ tuổi từ 65 đến 75. Nam giới có tiền sử gia đình mắc bệnh AAA nên được sàng lọc ở độ tuổi 60.

Nguyên nhân phổ biến nhất của chứng phình động mạch chủ bụng là xơ cứng động mạch. Xơ cứng động mạch có thể làm suy yếu thành động mạch chủ và áp lực tăng của máu được bơm qua động mạch chủ làm suy yếu lớp bên trong của thành động mạch chủ.

Vách động mạch chủ có ba lớp, đó là tunica Adventitia, tunica media và tunica inta. Các lớp này tạo thêm sức mạnh cho động mạch chủ cũng như độ đàn hồi để chịu được sự thay đổi của huyết áp. Huyết áp tăng mãn tính làm cho lớp vật liệu trung gian bị phá vỡ và dẫn đến sự giãn nở chậm cũng như liên tục của động mạch chủ.

Hút thuốc lá cũng là nguyên nhân chính gây ra chứng phình động mạch chủ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ phình động mạch chủ đã giảm tương đương với tỷ lệ dân số hút thuốc