Câu 7 Bản chất, nguồn gốc và tính chất của tôn giáo

Câu 7 Bản chất, nguồn gốc và tính chất của tôn giáo?

7.1 Bản chất của tôn giáo– Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hoang đường, hư ảo hiện thực khách quan. Qua sự phản ánh của tôn giáo mọi sức mạnh của tự nhiên và xã hội trở thành thần bí.+ Xét về bản chất tôn giáo là một hiện tượng xã hội tiêu cực.+ Trong chừng mực nhất định tôn giáo có những mặt tích cực.- Tôn giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới không có trái tim, tinh thần của trạng thái không có tinh thần, tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân (Ăngghen).- Chỉ rõ bản chất của tôn giáo, chủ nghĩa Mác – Lênin khẳng định rằng:Tôn giáo là một hiện tượng xã hội – văn hóa do con người sáng tạo ra. Con người sáng tạo ra tôn giáo vì mục đích, lợi ích của họ, phản ánh những ước mơ, nguyện vọng, suy nghĩ của họ. Nhưng, sáng tạo ra tôn giáo, con người lại bị lệ thuộc vào tôn giáo, tuyệt đối hóa và phục tùng tôn giáo vô điều kiện.7.2 Nguồn gốc của tôn giáo– Nguồn gốc của tôn giáo:+ Nguồn gốc tự nhiên, kinh tế-xã hội.+ Nguồn gốc nhận thức.+ Nguồn gốc tâm lý.Trong đó, nguồn gốc kinh tế – xã hội và nguồn gốc cơ bản nhất.- Nguồn gốc tự nhiên, kinh tế-xã hội:+ Trong xã hội công xã nguyên thủy, do lực lượng sản xuất chưa phát triển, trước thiên nhiên hung vĩ tác động và chi phối khiến con người cảmthấy yếu đuối và bất lực, không giải thích được, nên con người đã gán cho tự nhiện những sức mạnh, quyền lực thần bí.+ Khi xuất hiện các giai cấp đối kháng, có áp bức bất công, do không giải thích được nguồn gốc của sự phân hóa giai cấp và áp bức bóc lột bất công, tội ác,..cộng với lo sợ trước sự thống trị của các lực lượng xã hội, con người trông chờ vào sự giải phóng của một lực lượng siêu nhiên ngoài trần thế.- Nguồn gốc nhận thức:+ Sự nhận thức của con người về tự nhiên, xã hội và chính bản thân mình là có giới hạn. Khi mà khoảng cách giữa biết và chưa biết vẫn tồn tại, khi những điều mà khoa học chưa giải thích được, thì điều đó thường được giải thích thông qua lăng kính các tôn giáo.+ Thực chất, nguồn gốc nhận thức của tôn giáo chính là sự tuyệt đối hóa, sự cường điệu mặt chủ thể của nhận thức con người, biến cái nội dung khách quan thành cái siêu nhiên, thần thánh.- Nguồn gốc tâm lý:+ Sự sợ hãi trước những hiện tượng tự nhiên, xã hội hay trong những lúc ốm đau, bệnh tật; ngay cả những may rủi bất ngờ xảy ra, hoặc tâm lý muốn được bình yên khi làm một việc lớn, con người cũng dễ tìm đến tôn giáo.Thậm chí cả những tình cảm tích cực như tình yêu, lòng biết ơn, lòng kính trọng với những người có công với nước, với dân cũng dễ dẫn con người đến với tôn giáo.7.3 Tính chất của tôn giáo– Tính lịch sử của tôn giáo: tôn giáo là một hiện tượng xã hội có tính lịch sử, nghĩa là nó có sự hình thành, tồn tại và phát triển và có khả năng biến đổi trong những giai đoạn lịch sử nhất định để thích nghi với nhiều chế độ chính trị – xã hội. Khi các điều kiện kinh tế – xã hội, lịch sử thay đổi, tôn giáo cũng có sự thay đổi theo.- Tính quần chúng của tôn giáo: tôn giáo là hiện tưỡng xã hội phổ biến ở tất cả các dân tộc, quốc gia, châu lục. Tính quần chúng của tôn giáo không chỉ biểu hiện ở số lượng tín đồ rất đông đảo (gồm ¾ dân số thế giới); mà còn thể hiện ở chỗ, các tôn giáo là nơi sinh hoạt văn hóa, tinh thần của một bộ phận quần chúng nhân dân.- Tính chính trị của tôn giáo: chỉ xuất hiện khi xã hội đã phân chia giai cấp, có sự khác biệt, sự đối kháng về lợi ích giai cấp. Trước hết, do tôn giáo là sản phẩm của những điều kiện kinh tế – xã hội, phản ánh lợi ích, nguyện vọng của các giai cấp khác nhau trong cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc, nên tôn giáo mang tính chính trị. Mặt khác, khi các giai cấp bóc lột, thống trị sử dụng tôn giáo để phục vụ cho lợi ích giai cấp mình, chống lại các giai cấp lao động và tiến bộ xã hội, tôn giáo mang tính tiêu cực, phản tiến bộ.- Tính phản khoa học của tôn giáo.