Tác hại khi lạm dụng atiso

Atiso có tên khoa học là Cynara scolymus L. thuộc họ Cúc (Asteraceae), một loại dược liệu có chiều cao từ 1m trở lên, lá và thân lông trắng. Phiến lá có khía sâu và gai, độ rộng lớn, mọc cách. Hoa cây mọc thành cụm hình đầu có màu đỏ tím hoặc tím lơ nhạt. Cụm hoa được bao ngoài bởi lá bắc dày và nhọn.

Atiso là dược liệu có nhiều công dụng đối với sức khỏe, phần lớn các bộ phận trên cây đều được dùng làm thuốc:

  • Lá cây: Thường được thu hái vào 3 giai đoạn gồm năm đầu tiên của thời kỳ sinh trưởng, lúc cây chưa ra hoa và thời điểm trước tết âm lịch một tháng. Sau khi thu hái lá được phơi hoặc sấy khô;
  • Thân và rễ cây: Được dùng làm thuốc trong Y Học Cổ Truyền;
  • Lá bắc và đế hoa có thể ăn được nên thường được dùng làm thức ăn.

Vậy atiso có tác dụng gì? Phần lớn các bộ phận của atiso đều được sử dụng trong đời sống và y học, chính vì vậy đây là loại dược liệu có nhiều công dụng, bao gồm như sau:

  • Thải trừ các chất độc trong gan, giảm các triệu chứng ợ hơi, ợ nóng, ợ chua…
  • Phòng chống xơ vữa động mạch, chống tăng cholesterol máuchứng khó tiêu;
  • Lá atiso vị đắng có công dụng lợi tiểu nên được sử dụng trong điều trị phù, thấp khớp;
  • Hoa atiso có công dụng tăng sự thèm ăn, hỗ trợ quá trình tiêu hóa tốt hơn, điều trị triệu chứng khó tiêu ở dạ dày;
  • Cụm hoa được sử dụng trong chế độ ăn kiêng ở người bệnh đái tháo đường vì chứa ít tinh bột và nhiều carbonhydrate inulin.

Atiso sử dụng trong điều trị có thể ở nhiều dạng khác nhau như cao mềm, cao khô, cao lỏng, viên bao, nước sắc và trà:

  • Sắc lấy nước: Dùng lá atiso khô hoặc tươi đem sắc hoặc nấu thành dạng cao lỏng (5 – 10%), dùng uống với liều lượng 2 – 10g mỗi ngày.
  • Nấu để ăn: Loại bỏ cánh hoa, đem bào phần lõi đến khi phần tim hoa có màu xanh lá sáng. Phần tim hoa lấy được đem chiên, nướng, hấp hoặc làm nước sốt… tạo thành món ăn theo sở thích.
  • Trà atiso: Nhiều loại trà túi bào chế từ atiso giúp tăng độ tiện lợi khi sử dụng, bạn chỉ cần ngâm túi trà vào nước nóng là có thể sử dụng được.

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng mà liều lượng atiso sử dụng là khác nhau, chẳng hạn như liều lượng dùng điều trị chứng ợ hơi, ợ nóng khoảng từ 320 – 640mg lá atiso mỗi ngày 3 lần. Liều lượng dùng điều trị tăng cholesterol máu khoảng từ 1.800 – 19.320mg chiết xuất atiso mỗi ngày 2 lần. Một số chế phẩm bào chế từ atiso chỉ giữ lại hoạt chất cynarin và liều lượng khi dùng dạng bào chế này khoảng từ 60 – 1500mg mỗi ngày.