Xét nghiệm HIV giai đoạn cửa sổ: Những điều cần biết

Xét nghiệm HIV gồm 3 loại xét nghiệm chính, bao gồm:

  • Xét nghiệm axit nucleic (NAT).
  • Xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể.
  • Xét nghiệm kháng nguyên.

Xét nghiệm HIV thường được thực hiện trên mẫu máu hoặc dịch miệng, đôi khi là mẫu nước tiểu.

  • Xét nghiệm axit nucleic (NAT):

Xét nghiệm NAT giúp xác định virus HIV có thực sự ở trong máu hay không. Xét nghiệm có thể cho kết quả dương tính/âm tính hoặc một lượng virus có trong máu (được gọi là xét nghiệm tải lượng virus HIV). Nhìn chung, loại xét nghiệm này khá tốn kém, và nó không được sử dụng thường xuyên cho việc sàng lọc với mục đích cá nhân, trừ trường hợp bạn có nguy cơ cao phơi nhiễm HIV hoặc xuất hiện sớm các triệu chứng HIV.

Xét nghiệm NAT thường đem lại kết quả khá chính xác trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh. Tuy nhiên, để giúp bác sĩ hiểu rõ kết quả âm tính khi xét nghiệm, bạn nên làm thêm xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể. Thêm vào đó, độ chính xác của xét nghiệm này có thể giảm đi nếu bạn dùng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) hoặc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP).

  • Xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể:

Xét nghiệm này cho phép tìm kiếm cả kháng nguyên và kháng thể HIV. Các kháng thể được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với vi khuẩn hoặc virus như HIV. Kháng nguyên là những chất lạ, chúng xâm nhập vào cơ thể và kích hoạt hệ thống miễn dịch tự nhiên của bạn. Nếu bạn bị nhiễm HIV, một kháng nguyên có tên P24 được tạo ra ngay cả trước khi kháng thể phát triển.

  • Xét nghiệm kháng thể:

Xét nghiệm kháng thể là loại xét nghiệm HIV nhanh và có thể thực hiện tại nhà. Xét nghiệm giúp tìm kiếm các kháng thể HIV trong máu hoặc dịch tiết cơ thể.

Để phát hiện HIV sớm hơn, bạn có thể làm xét nghiệm kháng thể thông qua sử dụng máu từ tĩnh mạch thay vì thực hiện các xét nghiệm với mẫu máu hoặc dịch tiết cơ thể.

  • Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm hầu như là xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể HIV. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể tiến hành xét nghiệm sàng lọc kháng thể trong phòng thí nghiệm tại cơ sở y tế. Khi thực hiện xét nghiệm, bác sĩ sẽ lấy máu từ tĩnh mạch, sau đó cho vào ống đựng mẫu rồi gửi tới phòng thí nghiệm để phân tích. Bạn sẽ mất khoảng vài ngày để nhận được kết quả xét nghiệm;
  • Với xét nghiệm sàng lọc kháng thể nhanh chóng, kết quả thường có sớm hơn (trong khoảng 30 phút, thậm chí ít hơn). Xét nghiệm được thực hiện trong môi trường lâm sàng thông thường, lấy mẫu máu từ ngón tay hoặc dịch miệng;
  • Tự kiểm tra kháng thể trong dịch miệng cũng là một cách xét nghiệm HIV cho kết quả nhanh chóng. Bạn chỉ cần tự lấy mẫu dịch tiết cơ thể và kiểm tra bằng bộ dụng cụ y khoa. Sau khoảng 20 phút, bạn sẽ nhận được kết quả. Ưu điểm của xét nghiệm này là có thể thực hiện ngay tại nhà hoặc tại các chương trình sàng lọc HIV trong cộng đồng hay tại các phòng khám.

Nếu bạn thực hiện bất kỳ loại xét nghiệm kháng thể nào và nhận được kết quả là dương tính, bạn sẽ cần thực hiện xét nghiệm theo dõi để xác nhận kết quả. Để biết loại xét nghiệm nào là phù hợp với mình, bạn nên tìm gặp bác sĩ để nhờ tư vấn và giải đáp các thắc mắc.

Sau khi có được kết quả cuối cùng, nếu bạn đã nhiễm HIV, hãy nói chuyện với bác sĩ về các lựa chọn điều trị. Trong trường hợp xét nghiệm cho kết quả âm tính, bạn vẫn nên tiếp tục thực hiện các biện pháp ngăn ngừa HIV, ví dụ như sử dụng bao cao su đúng cách, quan hệ tình dục lành mạnh và uống thuốc để ngăn ngừa HIV nếu bạn có nguy cơ cao.