Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen xảy ra ở cấp độ phân tử tại một điểm nào đó trên phân tử ADN và có liên quan đến sự thay đổi về số lượng, thành phần, trật tự các cặp nucleotit trong gen. Đột biến gen xảy ra vào thời điểm nào? Có bao nhiêu dạng đột biến gen? Nguyên nhân dẫn đến đột biến gen?… Theo dõi những thông tin hữu ích dưới đây về đột biến gen để giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Đột Biến Gen Là Gì?
Như đã đề cập, đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen xảy ra ở cấp độ phân tử tại một điểm nào đó trên phân tử ADN và có liên quan đến sự thay đổi về số lượng, thành phần, trật tự các cặp nucleotit trong gen.
Bạn đang xem: Đột Biến Gen Xảy Ra Vào Thời Điểm Nào? Các Dạng Đột Biến Gen Thường Gặp
Có 2 loại đột biến gen:
- Đột biến di truyền: Đột biến được di truyền từ cha mẹ, còn được gọi là đột biến dòng mầm vì chúng có trong tế bào trứng hoặc tinh trùng của bố mẹ, chúng còn được gọi là tế bào mầm. Khi trứng và tế bào tinh trùng hợp nhất, tế bào trứng được thụ tinh sẽ nhận được DNA từ cả bố và mẹ. Nếu DNA này có đột biến, đứa trẻ lớn lên từ trứng được thụ tinh sẽ có đột biến trong mỗi tế bào của mình.
- Đột biến mắc phải (hoặc soma): Xảy ra vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời của một người và chỉ có ở một số tế bào nhất định. Các đột biến có được trong tế bào soma (tế bào không phải tế bào tinh trùng và tế bào trứng) không thể truyền cho thế hệ sau.
Trong tự nhiên, các gen đều có thể bị đột biến nhưng tần số rất thấp. Tần số đột biến gen có thể thay đổi tùy thuộc vào tác nhân gây đột biến như chất hóa học, tác nhân vật lý, tác nhân sinh học,…
Đột Biến Gen Xảy Ra Vào Thời Điểm Nào? Nguyên Nhân Dẫn Đến Đột Biến Gen
Đột biến gen xảy ra vào thời điểm khi ADN nhân đôi. Hiện tượng đột biến gen xảy ra ở người khi trên phân tử ADN có sự thay đổi về trình tự giữa các cặp nucleotit. Trong suốt quá trình thực hiện nhân đôi của ADN, một cặp nucleotit có thể bị mất đi, thêm vào hoặc bị thay thế.
Xem thêm : Dầu dừa dưỡng mi và lông mày: hướng dẫn toàn tập
Có thể bạn đang tìm kiếm: So sánh ADN và ARN
Đột biến gen thường xuất phát từ 2 nguyên nhân chính là do yếu tố cơ thể và tác động tiêu cực từ môi trường.
- Do yếu tố cơ thể: Do các tế bào có sự thay đổi bất thường ở trong sinh hóa, sinh lý.
- Do tác động từ môi trường: Do tia tử ngoại, do ảnh hưởng từ các chất độc hại như dioxin, nicotin,…, do vi khuẩn vi rút xâm nhập vào cơ thể.
Các Dạng Đột Biến Gen Thường Gặp
Theo đó, các dạng đột biến gen thường gặp có thể kể đến là:
- Đột biến thay thế một cặp nucleotit: Loại đột biến này là sự thay đổi một cặp bazơ DNA dẫn đến việc thay thế một axit amin này cho một axit amin khác trong protein do một gen tạo ra.
- Đột biến vô nghĩa: Thay vì thay thế một axit amin này cho một axit amin khác, trình tự DNA bị thay đổi sớm báo hiệu tế bào ngừng xây dựng protein. Loại đột biến này dẫn đến một protein bị rút ngắn có thể hoạt động không đúng hoặc hoàn toàn không hoạt động.
- Đột biến chèn: Đột biến này làm thay đổi số lượng cơ sở DNA trong gen bằng cách thêm một đoạn DNA. Kết quả là, protein do gen tạo ra có thể không hoạt động bình thường.
- Đột biến xóa: Đột biến này làm thay đổi số lượng cơ sở DNA bằng cách loại bỏ một đoạn DNA. DNA bị xóa có thể làm thay đổi chức năng của các protein được tạo thành từ gen đó.
- Đột biến nhân bản: Sự nhân bản bao gồm một đoạn DNA được sao chép bất thường một hoặc nhiều lần. Loại đột biến này có thể làm thay đổi chức năng của protein tạo thành.
- Đột biến lệch khung: Loại đột biến này xảy ra khi việc bổ sung hoặc mất đi các cơ sở DNA làm thay đổi khung đọc của gen. Việc chèn, xóa và sao chép đều có thể là đột biến dịch chuyển khung.
- Đột biến lặp lại mở rộng: Nucleotit lặp lại là các chuỗi DNA ngắn được lặp lại một số lần liên tiếp. Loại đột biến này có thể khiến protein tạo thành hoạt động không bình thường.
Ý Nghĩa Của Đột Biến Gen
Đột biến gen có thể dẫn đến sự biến đổi cấu trúc protein mà nó mã hóa, từ đó dẫn đến biến đổi ở kiểu hình. Đa số đột biến gen tạo ra các gen lặn. Chúng chỉ biểu hiện ra kiểu hình khi có thể đồng hợp và trong điều kiện môi trường thích hợp.
Qua giao phối, nếu gặp tổ hợp gen thích hợp, một đột biến vốn có là có hại có thể trở thành có lợi. Trong thực tiễn, người ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật (đột biến làm tăng khả năng chịu hạn và chịu rét ở lúa…) và cho con người.
Bạn đang quan tâm: Mô tả cấu trúc không gian ADN
Đột Biến Gen Ở Người Có Thể Để Lại Hậu Quả Gì?
Hiện tượng đột biến gen có thể dẫn đến một số hậu quả nghiêm trọng ở con người như: bệnh động kinh, bệnh bạch tạng, bệnh mù màu, ngón tay bị ngắn, thừa ngón, mắc bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm,… Tuy nhiên, chỉ một số ít đột biến gen dẫn đến tình trạng rối loạn di truyền, bởi thực chất, có một số đột biến không làm rối loạn chức năng protein mà chỉ làm thay đổi trình tự DNA. Và thực tế, có một số đột biến gen giúp cá nhân dễ dàng thích nghi với sự thay đổi môi trường nhờ có protein phiên bản mới.
Xem thêm: Ý nghĩa của quá trình nhân đôi ADN
VIETGEN – Trung Tâm Xét Nghiệm GEN Hàng Đầu Việt Nam
VIETGEN là trung tâm xét nghiệm GEN hàng đầu tại Hà Nội và trên toàn quốc. Chúng tôi cung cấp đa dạng các gói dịch vụ:
- Xét nghiệm ADN ở Hà Nội: xét nghiệm ADN huyết thống, xét nghiệm ADN pháp lý, xét nghiệm ADN thai nhi, giá xét nghiệm ADN chỉ từ 900.000 đồng/ mẫu, trả nhanh kết quả chỉ sau 1 – 2 ngày, thậm chí là sau 4 giờ đồng hồ.
- Xét nghiệm NIPT ở Hà Nội, độ chính xác cao lên đến 99.999%, bảo hiểm lên đến 300 triệu đồng trong trường hợp âm tính giả, hỗ trợ chọc ối trong trường hợp dương tính, trả nhanh kết quả chỉ từ 3 – 5 ngày.
- Tầm soát ung thư bệnh lý di truyền
Tại VIETGEN, mỗi xét nghiệm gen đều được kiểm duyệt bởi một tiến sĩ khoa học, đảm bảo tính chính xác tuyệt đối, bảo mật mọi thông tin khách hàng. Chúng tôi hỗ trợ tư vấn khách hàng 24/7.
Trên đây là những giải đáp chi tiết về vấn đề đột biến gen xảy ra thời điểm nào. Nếu có bất cứ thắc mắc nào về gen, bạn đừng quên liên hệ ngay với VIETGEN nhé!
Thông tin liên hệ:
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG GEN CÔNG NGHỆ CAO – VIETGEN
- Trụ sở chính: Số 3, ngõ 1, Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội
- Hệ thống văn phòng đại diện:
- Hotline: 083-527-5588 | 096-6593-797
- Email: vietgen2021@gmail.com
- Website: www.vietgen.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/XetnghiemVIETGEN
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp