Người dưới 14 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự?

Không phải ở độ tuổi nào có hành vi vi phạm luật hình sự cũng đều phải chịu trách nhiệm hình sự. Vậy người dưới 14 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không? Tại bài viết này Luật Quang Huy sẽ giải đáp cụ thể cho bạn.

1. Trách nhiệm hình sự là gì?

Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý, là hậu quả pháp lý bất lợi mà người phạm tội phải gánh chịu trước Nhà nước do việc người đó thực hiện tội phạm, bao gồm: nghĩa vụ phải chịu sự tác động của hoạt động truy cứu trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội bằng bản án, quyết định của Toà án, chịu biện pháp cưỡng chế của trách nhiệm hình sự (hình phạt, biện pháp tư pháp) và chịu mang án tích.

2. Người dưới 14 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Người dưới 14 tuổi không bị truy cứu trách nhiệm hình sự với bất kỳ tội phạm nào, kể cả những tội xâm phạm đến an ninh quốc gia, tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng.

Người dưới 14 tuổi khi phạm tội thì chỉ có thể bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, hoặc bị đưa vào trường giáo dưỡng.

Tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, quy định độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự bao gồm:

  • Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi tội danh, trừ trường hợp Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 có quy định khác;
  • Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các Điều 123, Điều 134, Điều 141, Điều 142, Điều 143, Điều 144, Điều 150, Điều 151, Điều 168, Điều 169, Điều 170, Điều 171, Điều 173, Điều 178, Điều 248, Điều 249, Điều 250, Điều 251, Điều 252, Điều 265, Điều 266, Điều 286, Điều 287, Điều 289, Điều 290, Điều 299, Điều 303 và Điều 304 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Như vậy, pháp luật không quy định khung hình phạt đối với người dưới 14 tuổi khi phạm tội, do vậy chỉ những người đủ từ 14 tuổi trở lên khi phạm tội thì mới bị áp dụng các biện pháp xử phạt và bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo nguyên tắc, nhà nước chỉ được làm những gì mà pháp luật cho phép, trong trường hợp luật không cho phép xử phạt người dưới 14 tuổi phạm tội thì không thể áp dụng các biện pháp xử lý được, do vậy với bất kỳ tội phạm nào thì người dưới 14 tuổi cũng sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Người dưới 14 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự?
Người dưới 14 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự?

3. Các biện pháp được áp dụng đối với người dưới 14 tuổi phạm tội

Người dưới 14 tuổi khi phạm tội thì chỉ có thể bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc đưa vào trường giáo dưỡng.

Đây là biện pháp xử lý hành chính áp dụng đối với các đối tượng quy định sau đây để giáo dục, quản lý họ tại nơi cư trú trong trường hợp nhận thấy không cần thiết phải cách ly họ khỏi cộng đồng:

Người từ đủ 12 tuổi đến dưới 14 tuổi thực hiện hành vi có dấu hiệu của một tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 sẽ bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính là giáo dục tại xã, phường, thị trấn. Đối với hành vi có dấu hiệu của một tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 sẽ bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính là đưa vào trường giáo dưỡng.

Trong trường hợp người dưới 14 tuổi phạm tội không có nơi cư trú ổn định thì được giao cho cơ sở bảo trợ xã hội hoặc cơ sở trợ giúp trẻ em để quản lý, giáo dục trong thời hạn chấp hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn.

  • Thời gian áp dụng biện pháp giáo dục đối với người dưới 14 tuổi phạm tội dao động từ 3 – 6 tháng.
  • Ngoài ra, cha mẹ của người chưa đủ 14 tuổi phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Trong trường hợp người chưa đủ 14 tuổi vi phạm pháp luật mà gây ra các hậu quả làm ảnh hưởng đến người khác, gây ra thiệt hại về sức khỏe, tài sản của người khác thì cha, mẹ của người phạm tội phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị hại.

Bên cạnh đó, người dưới 14 tuổi phạm tội sẽ không bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc chỉ áp dụng đối với trường hợp người phạm tội từ đủ 18 tuổi trở lên.

Như vậy, đối với trường hợp người dưới 14 tuổi phạm tội chỉ có thể áp dụng các biện pháp giáo dục, uốn nắn tại gia đình để trẻ em nhận ra những hành vi sai trái của mình.

4. Cơ sở pháp lý

  • Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017;
  • Bộ luật Dân sự năm 2015;
  • Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020.

Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi về vấn đề người dưới 14 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự. Qua bài viết này, chúng tôi mong rằng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Để được tư vấn đầy đủ và chính xác nhất, mời quý khách hàng liên hệ tới Tổng đài tư vấn Luật hình sự trực tuyến qua HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để nhận tư vấn thêm về vấn đề mà quý khách hàng đang gặp phải.

Trân trọng./.