Phân biệt tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết

Nội tiết là gì?

Hệ thống nội tiết bao gồm một mạng lưới những tuyến có nhiệm vụ tiết ra các hormone để tạo mối liên kết giữa các tế bào với nhau. Các tuyến nội tiết đóng vai trò rất quan trọng với mọi tế bào và cơ quan trong cơ thể.

Các hormone do tuyến nội tiết tạo ra có tác dụng kiểm soát tâm trạng, thúc đẩy quá trình tăng trường, phát triển trao đổi chất giữa các cơ quan cũng như chức năng sinh sản. Chúng là những bộ máy điều chỉnh cách thức giải phóng và vận chuyển hormone vào máu, từ đó các hormone này sẽ theo hệ tuần hoàn máu tới từng tế bào trên khắp cơ thể.

Chức năng của các tuyến nội tiết

Chức năng của các tuyến nội tiết hoàn toàn khác nhau. Ngay cả một trục trặc nhỏ nhất với chức năng của một hoặc nhiều tuyến nội tiết cũng có thể làm mất cân bằng tinh tế của các hormone trong cơ thể bạn và dẫn đến rối loạn nội tiết, hoặc bệnh nội tiết.

Rối loạn nội tiết thường được nhóm thành hai loại: Bệnh nội tiết gây ra khi một tuyến sản xuất quá nhiều hoặc quá ít hormone nội tiết, được gọi là mất cân bằng nội tiết tố, hoặc bệnh nội tiết do sự phát triển của các tổn thương (như nốt hoặc khối u) trong hệ thống nội tiết, có thể hoặc không ảnh hưởng nồng độ hormone.

Các tuyến nội tiết

Mỗi tuyến của hệ thống nội tiết sẽ tiết ra các hormone cụ thể vào máu. Những hormone này đi qua máu đến các tế bào khác và giúp kiểm soát hoặc phối hợp nhiều quá trình cơ thể.

– Tuyến thượng thận là hai tuyến nằm trên thận và giải phóng hormone cortisol.

– Vùng dưới đồi là một phần của não giữa dưới cho biết tuyến yên khi nào sẽ giải phóng hormone.

– Buồng trứng là cơ quan sinh sản nữ giải phóng trứng và sản xuất hormone sinh dục

– Các tế bào đảo là các tế bào trong tuyến tụy kiểm soát sự giải phóng hormone insulin và

– Tuyến cận giáp là bốn tuyến nhỏ ở cổ có vai trò trong sự phát triển của xương

– Tuyến tùng được tìm thấy gần trung tâm của não và có thể được liên kết với các kiểu ngủ.

– Tuyến yên được tìm thấy ở đáy não phía sau xoang. Nó thường được gọi là “tuyến chủ” vì nó ảnh hưởng đến nhiều tuyến khác, đặc biệt là tuyến giáp. Các vấn đề với tuyến yên có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương, chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ và giải phóng sữa mẹ.

– Tinh hoàn là tuyến sinh sản nam sản xuất tinh trùng và hormone giới tính.

– Tuyến ức là một tuyến ở ngực trên giúp phát triển hệ thống miễn dịch của cơ thể sớm.

– Tuyến giáp là một tuyến hình bướm ở phía trước cổ kiểm soát sự trao đổi chất.

Tuyến ngoại tiết là gì?

Không giống như các tuyến nội tiết tiết ra các chất mà chúng sản xuất được trực tiếp vào máu, tuyến ngoại tiết là những tuyến có chức năng dẫn xuất và tiết ra các sản phẩm lên bề mặt biểu mô. Hoạt động này được thực hiện thông qua các ống dẫn. Các tuyến ngoại tiết thường gặp bao gồm tuyến nước bọt, mồ hôi, tuyến lông mi, tuyến nước mắt, tuyến vú, tuyến bã nhờn và chất nhầy.

Các tuyến ngoại tiết

– Dựa trên cách thức bài tiết, tuyến ngoại tiết được chia làm 3 nhóm chính:

Các tuyến toàn hủy (Holocrine gland): chất tiết là các cấu trúc của tế bào chế tiết. Ví dụ như tuyến bã;

Các tuyến bán hủy (Apocrine gland): chất tiết là thành phần bào tương thuộc nhân tế bào chế tiết (tức là nhân tế bào chế tiết không chứa trong chất tiết);

Các tuyến toàn vẹn (merocrine gland): hạt tiết xuất khỏi tế bào chế tiết và tế bào chế tiết vẫn còn nguyên vẹn. Ví dụ như tuyến tụy.

– Dựa trên các sản phẩm do tuyến ngoại tiết tiết ra, ta có 3 nhóm chính như sau:

Tuyến tiết nhày: chất tiết có đặc tính nhớt và giàu carbohydrate;

Tuyến tiết dịch: chất tiết là các dung dịch giống như nước, giàu protein

Tuyến tiết bã nhờn hay còn gọi là tuyến tiết dầu: chất tiết có đặc điểm là chứa nhiều lipid.

Phân biệt tuyến ngoại tiết và tuyến nội tiết

Giống nhau: 2 loại tuyến này đều có cùng một cơ chế là sản sinh ra các chất tiết;

Các sản phẩm chất tiết đều đóng vai trò quan trọng khi tham gia vào những hoạt động sinh lý của cơ thể: chuyển hóa vật chất và năng lượng, trao đổi chất,…

Khác nhau:

– Tuyến ngoại tiết: Sản phẩm (chất tiết) theo ống dẫn đến các cơ quan xác định hoặc đưa ra ngoài.Ví dụ: tuyến mồ hôi, tuyến nước bọt…

– Tuyến nội tiết: Sản phẩm là các chất tiết (hoocmôn) tiết ra được ngấm thấm thẳng vào máu đưa đến cơ quan đích. Ví dụ: tuyến yên, tuyến giáp…

Lưu ý: tuyến tuỵ là tuyến pha vì tuyến này vừa đóng vai trò là tuyến ngoại tiết, vừa đóng vai trò là tuyến nội tiết.

– Tuyến tuỵ là tuyến ngoại tiết: Các sản phẩm tiết theo ống dẫn đổ vào tá tràng giúp cho sự biến đổi thức ăn trong ruột non.

– Tuyến tuỵ là tuyến nội tiết: Ngoài ra, tuyến tuỵ còn có các tế bào

(α tiết hoocmôn glucagôn và tế bào β tiết hoocmôn insulin) có chức năng điều hoà lượng đường trong máu.

Mọi người cùng hỏi: