Sinh sản sinh dưỡng là gì?

Sinh sản sinh dưỡng là kiểu sinh sản vô tính diễn ra ở thực vật. Cây nhân giống bằng thân, lá hoặc rễ theo phương pháp này. Nói một cách dễ hiểu, sinh sản sinh dưỡng là phương pháp nhân giống cây trồng bao gồm việc sử dụng một đoạn hoặc một phần của cây mẹ như lá, thân hoặc rễ để tạo thành cây mới.

Bạn đang xem: Sinh sản sinh dưỡng là gì?

1. Sinh sản sinh dưỡng gì là?

Sinh sản sinh dưỡng là kiểu sinh sản vô tính diễn ra ở thực vật. Cây nhân giống bằng thân, lá hoặc rễ theo phương pháp này. Nói một cách dễ hiểu, sinh sản sinh dưỡng là phương pháp nhân giống cây trồng bao gồm việc sử dụng một đoạn hoặc một phần của cây mẹ như lá, thân hoặc rễ để tạo thành cây mới.

Bạn đang xem: Sinh sản sinh dưỡng là gì?

2. Phân loại các hình thức sinh sản sinh dưỡng

Có mấy hình thức sinh sản sinh dưỡng: Có 2 phương pháp chính gồm sinh sản sinh dưỡng tự nhiên và sinh sản sinh dưỡng nhân tạo. Hãy tham khảo sinh sản sinh dưỡng ở thực vật dưới đây:

a. Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên

Điều này xảy ra khi thực vật sinh trưởng và phát triển tự nhiên mà không có bất kỳ sự can thiệp nào của con người. Việc nhân giống sinh dưỡng tự nhiên có thể được thực hiện nhờ sự phát triển của các bộ phận như rễ, thân, lá ở cây bố mẹ.

Do đó, cây mới có thể mọc ra từ rễ, thân và lá của cây mẹ. Dưới đây là một vài cách sinh sản sinh dưỡng tự nhiên gồm:

Rễ: Các cây mới mọc ra từ các rễ phụ của cây bố mẹ, biến đổi được gọi là củ. Các chồi được hình thành ở phần gốc của thân cây. Lá: Lá của một số cây tách ra khỏi cây mẹ và phát triển thành cây mới.

Bằng sự chia cắt cơ quan sinh dưỡng mẹ: Hình thức sinh sản sinh dưỡng bằng sự chia cắt cơ quan sinh dưỡng mẹ phổ biến ở thực vật bậc thấp điển hình như tảo, cơ thể đơn bào như tảo lục Chlamydomonas sẽ phân chia từ một tế bào ban đầu thành 2, 4, 8, 16, 32, 64,…tế bào còn tảo đa bào dạng sợi như là Oscillatoria thì sinh sản bằng tảo đoạn.

Bằng thân bò: Các loài thực vật thân bò ở các mắt thân nơi giáp với đất thường hình thành nên dễ bất định, tại đây chồi nách sẽ mọc thành nhánh phát triển thẳng đứng lên; chồi mới được hình thành vẫn có khả năng sống độc lập mặc thì lóng của thân bò có thể bị cắt đứt hoặc bị chết.

Bằng nhánh đặc biệt:

Ngó hay nhánh dài: Ở một số những thân cây có hoặc không có lá bò trên mặt đất bằng các lóng dài, ở khoảng giữa những lóng dài trên thân cây mọc ra nhiều lóng ngắn với mắt hay còn gọi là đốt thường mọc rễ, chồi nách mọc thành cây phát triển thẳng đứng lên.

Xem thêm : Thẻ ATM chứa tối đa và tối thiểu bao nhiêu tiền?

Nhánh ngắn: Hình thức sinh sản sinh dưỡng bằng nhánh ngắn gặp thấy như ở cỏ chỉ (Cynodon dactylon), gặp đất tốt chúng thường mọc rất mau và trên ngọn nhánh thì nảy sinh ở một mắt vô cùng nhiều chồi nách và cả chồi bất định và mỗi mắt ấy đều có thể cho ra rất nhiều thân khác khi gặp được đất.

Bằng các cơ quan đặc biệt:

Thân rễ hoặc căn hành: Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên bằng thân rễ/căn hành thường gặp ở cỏ đa niên, rễ mang các vảy lá tại các mắt thường mọc trên thân ngầm, tại vị trí đó các mầm chồi cùng rễ sẽ phát triển thành các cây con mới.

Củ và thân củ: Sau khi rời khỏi thân mẹ thân củ và củ có nhánh ngầm phát triển thành cây con mau lẹ như ở huỳnh tinh (Maranta esculenta – Marantaceae), cỏ cú (Cyperus rotundus), năng (Eleocharis tuberosa), khoai lang (Ipomoea batatas), khoai ngọt, khoai tây, khoai từ (Dioscorea),… cũng là những loại củ có khả năng sinh sản sinh dưỡng.

Hành: Từ kẽ các vảy mọng nước của thân cỏ như hành sẽ mọc ra một hành con, ví dụ như: Thủy tiên (Amaryllidaceae), họ Hành (Liliaceae),….

Miên hành: là nhánh ngắn được các vảy (lá) bao bọc và chứa chất dinh dưỡng, khi gặp thời tiết thuận hợp chúng sẽ phát triển thành cây mới như ở: Myriophyllum, Utricularia, Hydrocharis,….

Chồi thân/chồi rễ: Từ chồi phụ trên rễ hoặc ở gốc thân phát triển thành cá thể mới. Hình thức sinh sản này rất phổ biến ở thực vật ví dụ như ở mía cây con sẽ mọc từ gốc cây để cho mùa sau.

b. Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo

Đây là kiểu sinh sản sinh dưỡng do con người thực hiện trên đồng ruộng và phòng thí nghiệm. Các kiểu sinh sản sinh dưỡng nhân tạo phổ biến nhất gồm:

Cắt cành: Trong đó, một phần của cây, cụ thể là thân hoặc lá được cắt và trồng vào đất. Những phần này đôi khi được xử lý bằng hormone để kích thích sự phát triển của rễ. Cây mới được hình thành sau một khoảng thời gian nhất định. Ghép cành: Trong trường hợp này, vết cắt từ một số cây khác được gắn vào thân của cây cắm dưới đất. Các mô của cây ghép trở nên tích hợp với các mô của cây rễ và phát triển như một cây đơn lẻ theo thời gian. Nuôi cấy mô: Trong đó, các tế bào thực vật từ các bộ phận khác nhau của cây được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm để phát triển một cây mới. Kỹ thuật này rất hữu ích trong việc tăng số lượng các loài thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng không thể phát triển trong điều kiện tự nhiên.

3. Một số loại cây có hình thức sinh sản sinh dưỡng

Thân bò: Rau má, bèo cái, lục bình,…

Xem thêm : Tác dụng không ngờ của nước ép lê đối với sức khỏe

– Thân rễ: Gừng, cỏ chỉ, cỏ gấu, cỏ tranh, cỏ mật,…

– Rễ củ: Khoai lang, …

– Thân củ: Khoai tây,…

– Lá: Lá thuốc bỏng, lá suốt đời, lá cây hoa đá,…

4. Ưu, nhược điểm của phương pháp sinh sản sinh dưỡng là gì?

Ưu điểm:

Phương pháp nhân giống bằng sinh sản sinh dưỡng mang ưu điểm chính đó là cây mới chỉ chứa các đặc điểm, đặc tính được di truyền từ cây bố hoặc cây mẹ.

Trong các sản phẩm làm từ cây trồng hoặc từ thực vật có thể duy trì được chất lượng cũng như hương vị nhất quán.

Thực vật khi được nhân giống sinh dưỡng cũng bỏ qua giai đoạn từ nảy mầm đến khi thành cây con vì thế giai đoạn trưởng thành sẽ diễn ra sớm hơn.

Nhược điểm:

Sinh sản sinh dưỡng có thể ảnh hưởng làm giảm sự đa dạng sinh học của một loài.

Nếu cây bố mẹ đã từng bị nhiễm một số bệnh từ trước thì rất có thể các cây con mới được nhân giống theo phương pháp sinh sản sinh dưỡng sẽ dễ bị nhiễm bệnh.

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp