Các dạng bài toán thủy phân chất béo và cách giải
Với Các dạng bài toán thủy phân chất béo và cách giải sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa 12.
A. Lý thuyết và phương pháp giải
1. Phương trình thủy phân
a) Thủy phân trong môi trường axit
Tỉ lệ mol 1 3 3 1
b) Thủy phân trong môi trường bazơ (thường gặp NaOH) – phản ứng xà phòng hóa.
Tỉ lệ mol 1 3 3 1
+ ĐLBTKL: m chất béo + mNaOH pư = mmuối + m glixerol
+
+ Mglixerol = 92 (g/mol)
Lưu ý: Thủy phân chất béo luôn thu được glixerol.
2. Tên và khối lượng phân tử của một số axit béo và triglixerit thường gặp:
+) Axit béo và chất béo no:
C15H31COOH: axit panmitic (M =256) → (C15H31COO)3C3H5: tripanmitin (M=806)
C17H35COOH: axit stearic (M = 284) → (C17H35COO)3C3H5: tristearin (M=890)
+) Axit béo và chất béo không no:
C17H33COOH: axit oleic (M=282) →(C17H33COO)3C3H5: triolein (M=884)
C17H31COOH: axit linoleic (M=280) → (C17H31COO)3C3H5: trilinolein (M=878)
B. Ví dụ minh họa
Câu 1: Cho 0,1 mol tristearin ((C17H35COO)3C3H5) tác dụng hoàn toàn với dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được m gam glixerol. Giá trị của m là
A. 27,6
B. 4,6
C. 14,4
D. 9,2
Hướng dẫn giải:
nchat beo = nglixerol = 0,1mol
mglixerol = 0,1.92 = 9,2 mol
→ Chọn D
Câu 2: Xà phòng hóa hoàn toàn 17,8 gam chất béo X cần vừa đủ dung dịch chứa 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam muối khan. Giá trị của m là
A. 19,12
B. 18,36
C. 19,04
D. 14,68
Hướng dẫn giải:
Phương trình phản ứng xảy ra:
Áp dụng ĐLBTKL: mchất béo + mNaOH pư = m muối + mglixerol
→ 17,8 + 0,06.40 = mmuối + 0,02.92
→ mmuối = 18,36 gam
Xem thêm : Đặt ống thông tiểu có đau không? Thời gian lưu ống? Khi nào rút?
→ Chọn B
Câu 3: Xà phòng hóa m gam trigixerit X cần dùng 600 ml dung dịch NaOH 1M thu được hỗn hợp muối của axit oleic và axit panmitic có tỉ lệ mol tương ứng 2:1. Giá trị của m là
A. 172,0
B. 174,0
C. 176,8
D. 171,6
Lời giải:
nNaOH = 0,6 mol
Thu được hỗn hợp muối của axit oleic và axit panmitic có tỉ lệ mol tương ứng 2:1
→ Trigixerit X chứa 2 gốc oleic và 1 gốc panmitic
→ X có dạng: (C17H33COO)2C3H5(C15 H31COO) MX = 858 (g/mol)
→ m = 0,2.858 = 171,6 g
→ Chọn D
C. Bài tập tự luyện
Câu 1: Cho 17,8 gam tristearin vào dung dịch NaOH dư, đun nóng đến phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được a gam xà phòng khan. Giá trị của a là
A. 19,18 gam
B. 6,12 gam
C. 1,84 gam
D. 18,36 gam
Câu 2: Thủy phân hoàn toàn m gam chất béo bằng dung dịch NaOH, đun nóng thu được 9,2 gam glixerol và 91,8 gam muối. Giá trị của m là
A. 89
B. 101
C. 85
D. 93
Câu 3: Xà phòng hóa hoàn toàn 178 gam tristearin trong dung dịch KOH thu được m gam kali stearat. Giá trị của m là
A. 200,8.
B. 183,6.
C. 211,6.
D. 193,2.
Câu 4: Xà phòng hóa hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là
A. 16,68 gam
B. 17,80 gam
C. 18,24 gam
D. 18,38 gam
Câu 5: Đun nóng chất béo cần vừa đủ 40kg dung dịch NaOH 15%, giá sử phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng (kg) glixerol thu được là
A. 13,8
B. 4,6
C. 6,975
D. 9,2
Câu 6: Thuỷ phân hoàn toàn 0,1 mol một este X cần dùng vừa đủ 300 ml dung dịch NaOH 1M, thu được một ancol và 89 gam hỗn hợp muối của hai axit béo. Hai axit béo đó là
A. C17H35COOH và C15H31COOH
B. C17H31COOH và C17H35COOH
C. C17H33COOH và C15H31COOH
D. C17H35COOH và C17H33COOH
Câu 7: Xà phòng hóa hoàn toàn một trieste X bằng dung dịch NaOH thu được 9,2g glixerol và 83,4 gam muối của một axit béo no Y. Y là:
A. axit axetic
B. axit panmitic
C. axit oleic
D. Axit stearic
Câu 8: Thủy phân 265,2 gam chất béo tạo bởi axit béo trong dung dịch KOH đun nóng thu được 288 gam muối kali. Chất béo này có tên gọi là
A. tristearin
B. triolein
C. trilinolein
D. tripanmitin
Câu 9: Thủy phân hoàn toàn 444 gam một lipit thu được 46 gam glixerol và hai loại axit béo. Hai loại axit béo đó là
A. C15H31COOH và C17H35COOH
B. C17H33COOH và C15H31COOH
C. C17H31COOH và C17H33COOH
D. C17H33COOH và C17H35COOH
Câu 10: Đun nóng a gam chất béo X với NaOH dư, sau phản ứng thu được 4,6 gam glixerol, m gam muối oleat và 30,6 gam muối stearat. Giá trị của a và m lần lượt là
A. 15,2 gam và 44,4 gam.
B. 44,4 gam và 15,2 gam.
C. 44 gam và 12 gam
D. 57,4 gam và 15,2 gam
Đáp án tham khảo
1D
2A
3D
4B
5B
6A
7B
8B
9D
10A
Xem thêm các phương pháp giải nhanh bài tập Hóa học hay khác:
- Các dạng bài toán đốt cháy chất béo và cách giải
- Các dạng bài toán xác định công thức cấu tạo este, chất béo và cách giải
- Trắc nghiệm lý thuyết Chương 2 Cacbohiđrat có lời giải
- Bài tập về phản ứng tráng gương của glucozơ, fructozơ và cách giải
- Bài tập về phản ứng thủy phân saccarozơ, tinh bột, xenlulozơ và cách giải
Săn SALE shopee Tết:
- Đồ dùng học tập giá rẻ
- Sữa dưỡng thể Vaseline chỉ hơn 40k/chai
- Tsubaki 199k/3 chai
- L’Oreal mua 1 tặng 3
Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp