Bản chất của chủ nghĩa tư bản và những đặc điểm quan trọng

Bản chất của chủ nghĩa tư bản là vấn đề quan trọng được nhiều người quan tâm, nhất là những người yêu thích triết học và kinh tế học. Vậy bản chất chủ nghĩa tư bản là gì và những đặc điểm của nó như thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài biết sau đây.

Bản chất của chủ nghĩa tư bản là gì

Trước khi tìm hiểu về bản chất của chủ nghĩa tư bản, chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm chủ nghĩa tư bản. Vậy chủ nghĩa tư bản là gì?

Bạn đang xem: Bản chất của chủ nghĩa tư bản và những đặc điểm quan trọng

Chủ nghĩa tư bản là một hệ thống xã hội dựa trên sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Nội dung chủ yếu của nó là sự bóc lột của giai cấp tư sản chiếm hữu tư liệu sản xuất bằng sức lao động. Theo hệ thống này, tư bản dưới nhiều hình thức khác nhau là tư liệu sản xuất chủ yếu. Vốn có thể được biểu thị bằng tiền và tín dụng để mua sức lao động và tư liệu sản xuất; nó cũng có thể được biểu thị bằng máy móc hữu hình (vốn theo nghĩa hẹp); hoặc tồn kho thành phẩm và bán thành phẩm. Dù nó diễn ra dưới hình thức nào, nó luôn luôn là tư bản tư nhân nằm trong tay giai cấp tư sản.

Theo khái niệm chủ nghĩa tư bản như trên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về bản chất của chủ nghĩa tư bản từ 3 góc nhìn khác nhau như sau.

1. Phân tích bản chất của chủ nghĩa tư bản dưới góc độ quan hệ sản xuất

Từ quan điểm này, người ta cho rằng thực chất của chủ nghĩa tư bản là bóc lột, là sự cướp đoạt giá trị thặng dư từ người lao động của nhà tư bản.

Nhân vật tiêu biểu là cho quan điểm này là Marx, người đã nắm được chìa khóa của giá trị thặng dư để giải thích việc mở rộng tài chính để thu về lợi nhuận và tư bản đã trở thành một khả năng thực tế. Lao động tiền lương sau đó trở thành bản chất của chủ nghĩa tư bản như Marx hiểu, nó là một mối quan hệ xã hội.

1. Nhìn từ góc độ tinh thần của chủ nghĩa tư bản

Xem thêm : Lý thuyết Lực tương tác tĩnh điện

Quan điểm này tin rằng chủ nghĩa tư bản chỉ là sự theo đuổi lợi nhuận một cách hợp lý và có hệ thống. Những người theo đuổi quan điểm này thường cũng đều là tầng lớp tư sản.

1. Quan điểm trong kinh tế học

Quan điểm trong kinh tế học cho rằng bản chất của chủ nghĩa tư bản là nền kinh tế tài chính chuyển hóa từ nền kinh tế tự nhiên. Nhân vật tiêu biểu ủng hộ quan điểm này là Douglas North – một nhà kinh tế người Mỹ chuyên nghiên cứu về lịch sử kinh tế.

Các đặc điểm của bản chất chủ nghĩa tư bản

Bản chất của chủ nghĩa tư bản là nhà tư bản sử dụng vốn (tiền) để làm chủ hoàn toàn các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá trong đời sống xã hội. Vậy đặc điểm của bản chất chủ nghĩa tư bản trong từng phương diện của xã hội tư bản là gì?

1. Về phương diện kinh tế

Xã hội tư bản là xã hội mà nhà tư bản dựa vào tư bản để thống trị lao động làm công ăn lương.Trong xã hội tư bản tồn tại hai giai cấp tư bản và vô sản. Nhà tư bản sở hữu tư liệu sản xuất, người vô sản không có gì ngoài sức lao động của mình.

Mua bán sức lao động là tiền đề cơ bản và là đặc điểm quan trọng của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa. Người lao động chuyển giao giá trị sử dụng sức lao động để thực hiện và thu được giá trị sức lao động; nhà tư bản trả giá trị sức lao động bằng tiền và thu được giá trị sử dụng sức lao động.

Đây là bản chất của hoạt động mua bán sức lao động và là đặc điểm của bản chất của chủ nghĩa tư bản.

Xem thêm : Mẹ có nên hơ than vùng kín sau sinh để làm đẹp "cô bé"?

Việc mua bán sức lao động được thực hiện theo nguyên tắc trao đổi bình đẳng trong lĩnh vực lưu thông. Tuy nhiên, trong quá trình lao động, sức lao động không những tạo ra được giá trị riêng mà còn tạo ra giá trị thặng dư.

1. Về phương diện chính trị

Nhà nước tư bản là cơ quan thống trị giai cấp của giai cấp tư sản và là thực thể chính trị lớn nhất trong xã hội tư bản. Nền dân chủ tư bản là nền dân chủ do tiền chi phối, đúng theo bản chất của chủ nghĩa tư bản.

Câu chuyện có thể xem là ví dụ kinh điển cho quan điểm trên là câu chuyện về nhà tài chính người Mỹ JP Morgan, ông chủ phố Wall nắm giữ nền tài chính Mỹ cuối thế kỉ 19 – đầu thế kỉ 20. Người ta nói rằng vào thời đó, ông có nhiều quyền lực hơn cả tổng thống.

Vào năm 1895, do kinh tế Mỹ khó khăn và vàng được mua nhiều, lượng vàng dự trữ ở chi nhánh New York chỉ còn 9 triệu USD, và số tiền tối đa của séc lúc bấy giờ là 12 triệu USD. Tổng thống Cleveland phải nhờ đến Morgan. Ông đồng ý lãnh đạo một tổ chức hợp đồng đăng ký mua trái phiếu chính phủ trị giá 100 triệu USD được thanh toán bằng vàng. Vào năm 1901, ông tổ chức lại nền kinh tế Mỹ bằng cách sát nhập các công ty thành tập đoàn đa quốc gia US Steel và vào năm 1097 ông đã cứu hệ thống tiền tệ của Mỹ khỏi nguy cơ sụp đổ.

1. Về phương diện văn hoá

Xã hội tư bản là xã hội trong đó các nhà tư bản kiểm soát ý thức hệ bằng tư bản. Công nghiệp văn hóa tư bản không chỉ là lĩnh vực để nhà tư bản kiếm tiền, mà còn là lực lượng quan trọng để nhà tư bản kiểm soát hệ tư tưởng. Quyền tự do ngôn luận trong xã hội tư bản trước hết là quyền tự do của các nhà tư bản. Đây cũng là một trong những phương diện thể hiện rõ bản chất của chủ nghĩa tư bản.

Trên đây là những thông tin về bản chất của chủ nghĩa tư bản được chúng tôi tổng hợp một cách giản lược và dễ hiểu nhất. Mong rằng các bạn đã có những kiến thức bổ ích sau khi đọc xong bài viết này.

Nguồn: https://luatduonggia.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp